1. Οι μύθοι, οι θρύλοι και οι γνώμες

 

Σύμφωνα με ένα απόσπασμα του Στησιχόρου, 6ος αιώνας π.χ., και του Αριστοτέλη τα γράμματα είναι εφεύρεση του Παλαμήδη.

 

Στησιχόρος: "...τ`ον Παλαμήδην λέγειν ευρυκέναι (τ`α γράμματα)" (Αποσπάσματα 34, 8).

Αριστοτέλης : "Ο Παλαμήδης άφωνα και φωνούντα συλλαβάς τεθείς εξευρον ανθρώποισι γράμματα ειδέναι." (Διόδωρος, βιβλιοθήκη 3, 76, 3)

 

Σύμφωνα με τον Αισχύλο τα γράμματα είναι έργο του Θεού του Προμηθέα:

 

" (Ο Προμηθεύς) εξηυρον αυτοις γραμμάτων τε συνθέσεις" (Προμηθεύς 460)

Σύμφωνα με τον Δοσιάδη (επιγραμματοποιός του 3ο π.Χ. αι.) τα γράμματα είναι εφεύρεση των Κρητών: "εν Κρήτη φησίν ευρεθήναι ταύτα (τα γράμματα"). Ε. Μπέκερ, "Ελλ. Ανέκδοτα" ΙΙ 783,14

 

Σύμφωνα με την γνώμη του Ηρόδοτου τα γράμματα είναι εφεύρεση των Φοινίκων:

 

<<"…ως εμοί δοκεί… Οι δ`ε Φοίνικες ουτοι, οι σ`υν Κάδμω απικόμενοι, των ησαν οι Γεφυριοι, αλλα τε πολλά οικίσαντες ταύτην την χώρην εσήγαγον διδασκαλία ες τους Ελληνες και δη τα γράμματα, ουκ εόντα πριν Ελλησι ως εμοί δοκέειν…>>, (Tερψιχόρη 57 - 59)

 

Σύμφωνα με ένα θρύλο που άκουσε ο Πλάτωνας τα γράμματα είναι εφεύρεση ή κάποιου θεού ή κάποιου σοφού ανθρώπου στην Αίγυπτο:

 

<< Επειδή φωνήν απειρον κατενόησεν ειτε τις Θεός ειτε κα`ι Θειος ανθρωπος, ως λόγος εν Αιγύπτω Θυ τινά τουτον γενέσθαι λέγων…>> (Φίληβος 18 c)

 

Κατόπιν αυτών σήμερα στην Ελλάδα άλλοι (A. Αρβανιτόπουλος, Δ. Λάμπρου, Ι. Πασάς, Α. Παπαγιαννόπουλος, Γ. Φαρμάκης, Α. Καψής, Κ. Πλεύρης, Φ. Κώστας κ.α. ) ισχυρίζονται ότι την γραφή και το αλφάβητο το εφεύραν οι αρχαίοι Έλληνες, άλλοι (Γ. Χατζιδάκις, Δ. Τομπαϊδης, Γ. Μπαμπινιώτης κ.α. ) ότι αυτά τα εφεύραν οι Φοίνικες, άλλοι ότι αυτά τα εφεύραν οι αρχαίοι Αιγύπτιοι και άλλοι ότι αυτά τα εφεύραν οι αρχαίοι Κρήτες.

 

2. Η πραγματικότητα, σύμφωνα με την έρευνα

 

1. Ο Στησίχορος στο ως άνω απόσπασμά του μας λέει ότι ο εφευρέτης των γραμμάτων είναι ο Παλαμήδης. Όμως ποιος είναι αυτός ο Παλαμήδης; Σύμφωνα με άλλους αρχαίους συγγραφείς ο Παλαμήδης αυτός είναι από το Ναύπλιο ( "Παλαμήδης Ναυπλίου και Κλυμένης Αργείος…. Ευρετής γέγονε του ζ και του Θ και του φ και του χ…"), άρα Έλλην.

Όμως, επειδή ο Στησίχορος και ο Αριστοτέλης μιλούν επιγραφικά και για ιστορικούς χρόνους, άρα δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το πρόσωπο αυτό είναι η προσωποποίηση της ανθρώπινης ελληνικής χείρας (η παλάμη, από το "πάλ(λ)ω - πάλ(λ)ομαι > παλάμη, παλμός"..), που παλλόμενη κάνει - γράφει - δημιουργεί τα πάσης φύσης γράμματα. Κάτι που κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει.

 

Δηλαδή η προσωποποίηση αυτή είναι κάτι ως και τα Ελλάς > Ελλήν, γη > θεά Γη.. Σημείωσε και ότι τα δέντρα φοίνικες (απ' όπου και ως θα δούμε πιο κάτω ο γενάρχης Κάδμος λέγεται "φοίνιξ") καλούνται "γένος των παλαμηδοπτέρων ή παλμειδών", επειδή τα φύλλα τους μοιάζουν σαν παλάμη, μερικών σαν βεντάλια και άλλων ως ακριβώς η ανθρώπινη παλάμη.

 

2. Ο Αισχύλος στο ως άνω απόσπασμά του μας λέει καθαρά ότι τα γράμματα είναι έργο του Θεού Προμηθέα. Ποιος είναι όμως αυτός ο Θεός Προμηθέας; Σύμφωνα με την μυθολογία - ετυμολογία ο θεός Προμηθέας είναι η Θεία Πρόνοια του αρχαίου ελληνικού Πανθέου, άρα σύμφωνα με τον Αισχύλο τα γράμματα τα έδωσε (εννοεί επέφερε) στους ανθρώπους η Θεία πρόνοια, άρα κάτι που δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς.

 

Υπενθυμίζουμε ότι η λέξη "προμηθέας" παράγεται από το ρήμα "προμηθεύω" που σημαίνει μαθαίνω ή λαμβάνω τα μέτρα μου από πριν, άρα εφοδιάζομαι από πριν, προνοώ κ.τ.λ. (μηθέας= από το: μάτις ή μητις > μαθαίνω, μαντεύω..). Υπενθυμίζουμε ακόμη ότι ο θεός Προμηθέας, σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, είναι αυτός που έδωσε στους ανθρώπους και την φωτιά.

 

3. Ρίχνοντας μια ματιά στις επιγραφές που έχουν βρεθεί με την (Κρητική) Γραμμική Γραφή Α' και Β' βλέπουμε μερικά γράμματα της γραφής αυτής να μοιάζουν κάπως, όχι πολύ, με μερικά του ελληνικού αλφάβητου. Το αυτό συμβαίνει και με την Κυπριακή Γραμμική Γραφή. Όμως στις ως άνω γραμμικές γραφές αφ' ενός υπάρχουν πάρα πολλά γράμματα, άρα μερικά θα μοιάζουν κάπως από τύχη με αυτά της σημερινής ελληνικής γραφής, και αφ' ετέρου εκεί τα γράμματα:

 

α) άλλα έχουν σχήμα ιδεογραφικό, των πραγμάτων που εννοούν, και όχι των στοματικών οργάνων προφοράς, όπως συμβαίνει στο σημερινό ελληνικό αλφάβητο, και

 

β) άλλα παριστούν-συμβολίζουν συλλαβές ή έννοιες λέξεων και όχι φθόγγους, όπως συμβαίνει στην σημερινή ελληνική γραφή - σημερινό αλφάβητο.

Άρα η Κρητική και Κυπριακή γραμμική γραφή, αν και ελληνικές, δεν έχουν καμιά σχέση με την σημερινή Ελληνική αλφαβητική γραφή και το σημερινό ελληνικό αλφάβητο. Απλώς είναι η γραφή που υπήρχε στην Ελλάδα πριν από την σημερινή.

 

4. Ο Ηρόδοτος, σχετικά με το ποιος εφεύρε τα γράμματα, λέει επακριβώς τα εξής: Οι Φοίνικες δε αυτοί, αυτοί που ήρθαν μαζί με τον Κάδμο και μέρος τους ήσαν οι Γεφυραίοι, πολλά και διάφορα μέρη κατοικήσαντες σ' αυτήν την χώρα (την Βοιωτία), εισήγαγαν και την διδασκαλία στους Έλληνες και μάλιστα τα γράμματα, που δεν ήταν πριν γνωστά τους, νομίζω, αφού οι Φοίνικες λέγεται ότι είναι αυτοί που ανακάλυψαν τα γράμματα και οι Έλληνες στον χρόνο συγχρόνως με την αλλαγή της γλώσσας (της φωνής) μετέβαλαν και την διάταξη των γραμμάτων ("τον ρυθμόν"). Διαβιούντες τότε οι Ίωνες με τους Γεφυραίους παρέλαβαν από αυτούς τα γράμματα και λίγα απ' αυτά τα μεταρρύθμισαν και ως απ' αυτό, και δικαίως, τα μεταρρυθμισμένα, τα ονόμασαν ιωνικά, μια και ήταν δικής τους εφεύρεσης και τα υπόλοιπα φοινικικά ως εισαγωγής από τους Φοίνικες....

 

<<Οι δε Φοίνικες ούτοι, οι συν Κάδμω απικόμενοι, των ήσαν οι Γεφυραιοι, άλλα τε πολλά οικίσαντες ταύτην τ`ην χώρην εσήγαγον διδασκαλία ες τους Έλληνες και δη τα γράμματα, ουκ εόντα πρ`ν Ελλησι ως εμοί δοκέειν, πρωτα μ`εν τοισι κα`ι απαντες χρέωνται Φοίνικες΄ μετά δ`ε χρόνου προβαίνοντες αμα τη φωνή μετέβαλον κα`ι τ`ον ρυθμόν των γραμμάτων. Περιοίκεον δ`ε σφεας τ`α πολλά των χώρων τούτων τ`ον χρόνον Ελλήνων Ίωνες", ο\ι παραλαβόντες διδαχη παρά των Φοινίκων τ`α γράμματα, μεταρρυθμίσαντές σφ`εων ολίγα εχρέωντο, χρεώμενοι δ`ε εφάτισαν, ώσπερ και το δίκαιον {εφερε εσαγόντων Φοινίκων ες τ`ην Ελλάδα, φοινικήϊα κεκλησθαι.... ιδον δ`ε κα`ι αυτός Καδμήϊα γράμματα εν τω ιρω του Απόλλωνος του Ισμηνίου εν Θήβησι τησι Βοιωτ~ων επί τρίποσι τρισί [εγκεκολαμμένα, τ`α πολλά ομοια εόντα τοισι Ιωνικοισι"... (Ηρόδοτος, Tερψιχόρη 58 - 59)

 

Ωστόσο σύμφωνα με τον Πλάτωνα τα γράμματα είναι έργο Θεού ή σοφού ανθρώπου από την Αίγυπτο και τα γράμματα Ω, Η, Υ έχουν προέλθει από μεταστροφή των Ι, Ο για λόγους έκφρασης. Αν το πράγμα (= το σημαινόμενο από την λέξη) είναι λεπτό, τότε γράφεται με το γράμμα Ι, αν είναι μακρύ (με μήκος) γράφεται με το Η, αν είναι στρογγυλό ("γογκύλο") γράφεται με το γράμμα Ο, αν είναι με μεγάλο μέγεθος, γράφεται με το γράμμα Α…

""Τω δ`ε αυ ιωτα πρ`ος τ`α λεπτά πάντα,.. Τ`ο δ`ε αυ αλφα τω "μεγάλω" απέδωκε, κα`ι τω μήκει τ`ο ητα, οτι μεγάλα τα γράμματα. Εις δ`ε τ`ο "γογγύλον" του ου δεόμενος σημείου",.... (Πλάτωνας, Κρατύλος 426 - 427)

"Επειδή φωνήν απειρον κατενόησεν ειτε τις Θεός είτε και Θειος άνθρωπος, ως λόγος εν Αιγύπτω Θευ τινά τουτον γενέσθαι λέγων, ος πρωτος τ`α φωνήεντα εν τω απείρω κατενόησεν ουχ εν οντα αλλά πλείω, κα`ι πάλιν ετερα φωνής μεν ου, φθόγγου δ`ε μετέχοντα τινός, αριθμόν τινά τούτων ειναι, τρίτον δ`ε ειδος γραμμάτων διεστήσατο τ`α νυν λεγόμενα αφωνα ημιν, τ`ο μετά τούτο διήρει τ`α τε αφθογγα κα`ι αφωνα μέχρι ενός εκάστου, κα`ι τ`α φωνήεντα κα`ι τ`α μέσα..... ως ουσαν γραμματικήν τέχνη επεφθέγξατο προσειπών. (Πλάτωνα, Φίληβος 18 c)

 

Άρα η γνώμη του Ηροδότου, σχετικά με την καταγωγή, χρήση και φωνητική αξία κ.τ.λ. των γραμμάτων του αλφάβητου είναι εντελώς διαφορετική από αυτήν του Πλάτωνα, άρα ποιος έχει δίκιο;

 

Απάντηση: Κανένας, γιατί :

 

1) Τα γράμματα Η, Υ, Ω, ΕΙ… δεν είναι γράμματα που προήλθαν από μεταστροφή των Ε, Ο, Ι για να αποδίδουμε πιο πιστά την εικόνα των στοιχείων και ιδιοτήτων των πραγμάτων στην γραφή, όπως λέει-νομίζει ο Πλάτωνας στον Κρατύλο, αλλά απλώς μέρος των ομόφωνων γραμμάτων: ο & ω, η & υ & ι & ει & οι,…. που υπάρχουν -επινοήθηκαν στο ελληνικό σύστημα γραφής για μερικούς φθόγγους, για να υποδείχνουμε οφθαλμικά μαζί τα άλλα ομόφωνα γράμματα (= τα ενός και δυο ψηφίων γράμματα: ο & ω, ε & αι, ι & η & υ & ει…) και σύμφωνα με κανόνες την ετυμολογία των λέξεων, δηλαδή το μέρος λόγου, τον τύπο και την παραγωγή ή σύνθεση των λέξεων (άρα τις ιδιότητες του σημαινόμενου, αν αυτό είναι θηλυκό ή αρσενικό, πράξη ή ενέργεια κ.τ.λ.), και έτσι να δίνεται βοήθεια και στην κατανόηση των λέξεων και στην διάκριση των ομοήχων, πρβλ π.χ. ότι τα θηλυκά γράφονται με -η και τα ουδέτερα με -ι, τα ουδέτερα με -ο και τα ρήματα με -ω κ.τλ.: καλό & καλώ, κουτή & κουτί & κουτί, μισό & μισώ, φιλί & φυλή, σύκο & σήκω, καλή & καλεί & καλοί,…

 

2) Η διαφορά που υπάρχει μεταξύ ελληνικού και φοινικικού αλφάβητου -γραφή δεν είναι στο ότι οι Έλληνες μεταρρύθμισαν μερικά γράμματα του φοινικικού αλφαβήτου, για να παραστήσουν φθόγγους της γλώσσας τους που δεν υπήρχαν στο φοινικικό αλφάβητο - φοινικική γλώσσα (" αμα τη φωνη μετέβαλον καί τον ρυθμόν των γραμμάτων"), όπως λέει-νομίζει ο Ηρόδοτος, αλλά στο ότι οι Έλληνες είχαν διαφορετικό τρόπο (σύστημα) γραφής απ' ότι οι Φοίνικες. Οι Ίωνες και γενικώς οι Έλληνες είχαν στο σύστημα γραφής τους παραπάνω γράμματα για μερικούς φθόγγους απ' ότι απαιτεί η αντιστοιχία φθόγγων γραμμάτων, τα ομόφωνα γράμματα: Ο & Ω, Η & Υ & Ι & ΕΙ & ΟΙ…, με τα οποία, βάσει κανόνων, υποδεικνύουν την ετυμολογία των λέξεων ή κάνουν διάκριση των ομοήχων. Παρέβαλε π.χ. ότι τα θηλυκά γράφονται με -η, τα ουδέτερα με ι/ο ενώ τα ρήματα με -ω/ει……..: καλό & καλώ, εκείνη & εκείνοι, κουτή & κουτή… Ο λόγος που στο φοινικικό αλφάβητο δεν βλέπουμε τα γράμματα Η, Ω, Υ, καθώς και τα ΑΙ, ΕΙ, ΟΙ, ΥΙ, ΜΜ, ΝΝ, ΣΣ….

 

Σημειώνεται ότι:

 

1) Τα ως άνω λεγόμενα του Ηρόδοτου, σχετικά με την φοινικική καταγωγή του ελληνικού αλφάβητου κ.τ.λ., είναι γνώμη και όχι καταγραφή ιστορικών δεδομένων, λέει: .."ως δ' εγώ αναπυνθανόμενος ευρίσκω... ως εμοί δοκέειν..", και όχι με συγκεκριμένα γεγονότα, ονόματα κ.τ.λ. άρα μια τέτοια γνώμη μπορεί να είναι και λάθος. Και είναι λάθος, αφού πέρα των όσων είπαμε πιο πριν:

α) Μερικά (μικρό ποσοστό όμως) ελληνικά γράμματα μπορεί να είναι όμοια με τα φοινικικά, όμως αυτό δεν φανερώνει από μόνο του και ότι οι Φοίνικες ανακάλυψαν την γραφή και τα γράμματα. Αυτό θα μπορούσαμε να το πούμε μόνο αν τα δυο συστήματα γραφής ήταν ίδια και συνάμα αν υπήρχαν αρχαιολογικά ευρήματα ή πραγματικές ιστορικές μαρτυρίες που να το λένε. Κάτι τέτοιο όμως που δεν συμβαίνει, αφού αφ' ενός δεν υπάρχουν τέτοιες μαρτυρίες και αφ' ετέρου τα δυο συστήματα γραφής είναι εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους. Το ένα είναι φθογγικό συλλαβικό απλώς και το άλλο φθογγικό και συνάμα ετυμολογικό, όπως θα δούμε πιο κάτω.

 

β) Οι φθόγγοι δεν μεταβάλλονται στον χρόνο, όπως λέει ο Ηρόδοτος, παρά μόνο οι φθογγικές συνθέσεις των λέξεων. Και αυτό γίνεται με πρόσθεση, αφαίρεση, συγγενική εναλλαγή και αντιμετάθεση φθόγγου σε μια λέξη, κάτι που σήμερα το λέμε "φθογγικά πάθη", με σκοπό είτε την ευστομία (ευφωνία, πιο άνετη προφορά) της λέξης είτε την σημασιολογική διαφοροποίηση της λέξης, πρβλ, π.χ.: χώρα (τόπου) & (χ)ώρα (χρόνου), παιδίον > παιδί, γράφμα > γράμμα... Άλλωστε, αν είχε άλλαζε ή είχε αλλάξει η χροιά των φθόγγων πριν από τον Ηρόδοτο, τότε αυτό θα γινόταν και μετά απ' αυτόν. Έπειτα, αν το ελληνικό αλφάβητο ήταν μεταρρύθμιση του φοινικικού λόγω αλλαγής της φωνής των Ελλήνων, τότε το ελληνικό αλφάβητο θα είχε διαφορετικούς φθόγγους από το φοινικικό, όμως και τα δυο αλφάβητα έχουν τους αυτούς φθόγγους. Απλώς το ελληνικό έχει παραπάνω γράμματα, τα Η Υ Ω, καθώς και τα δίψηφα ΑΙ, ΟΙ, ΥΙ, ΕΙ.... για τους ετυμολογικούς λόγους που προαναφέραμε.

 

2) Επειδή οι Θηβαίοι παλιά λεγόταν και Καδμείοι, κάτι όπως λέμε Λακεδαιμόνιοι και Σπαρτιάτες, και επειδή η Θήβα παλιά, όπως και κάθε άλλη πόλη, είχε δικό της αλφάβητο με ομοιότητες και διαφορές ως προ τα άλλα, τα γράμματα του αλφάβητου της Θήβας λεγόταν "καδμήϊα", όπως λεγόταν τα άλλα "ιωνικά", δηλαδή του αλφαβήτου των Ιώνων, "αττικά" κ.τ.λ.

 

3) Τα γράμματα Η Ω αρχικά υπήρχαν μόνο στο Ιωνικό αλφάβητο και γι' αυτό από τις άλλες πόλεις κράτη (Αττικούς Κρητικούς κ.τ.λ.) τα γράμματα αυτά λεγόταν Ιωνικά. Κάτι που μπέρδεψε τον Ηρόδοτο, για να πει ότι ορισμένα γράμματα τα εφεύραν οι Έλληνες Ίωνες, όταν άλλαξε η φωνή τους, και τα υπόλοιπα έφεραν οι Καδμείοι από την Φοινίκη.

 

4) Σύμφωνα με τους αρχαίους μύθους (βλέπε πιο κάτω στον Όμορο, Ευριπίδη κ.τ.λ.) ο γενάρχης της Θήβας ήταν ο Κάδμος που ήρθε από το νησί, επαναλαμβάνουμε νησί, "Φοινίκη" που βρίσκεται προς δυσμάς της Ελλάδας, στο Τυρρηνικό Πέλαγος, και έκτισε την Θήβα, που τότε ονομάστηκε Καδμεία. Έτσι οι πρώτοι κάτοικοι της Θήβας λεγόταν εκτός από Καδμείοι και "Φοίνικες" ως ερχόμενοι από το νησί "Φοινίκη". Τελευταία λεγόταν και "Θηβαίοι". Ωστόσο εδώ ο Ηρόδοτος με το όνομα "Φοίνικες" δεν εννοεί τα πιο πάνω, αλλά ότι οι Θηβαίοι ή Καδμείοι ήταν καταγωγής από την βάρβαρη φυλή με το όνομα Φοίνικες. Κάτι ως θα λέγαμε σήμερα ότι "Γεωργιανοί" της Αμερικής κατάγονται από τους "Γεωργιανούς" του Πόντου. Το γιατί το έκανε αυτό ο Ηρόδοτος θα μας το πει πιο κάτω ο Πλούταρχος.

 

5) Η γνώμη του Ηροδότου για την φοινικική καταγωγή του ελληνικού αλφάβητου, όπως βλέπουμε στο ως άνω εδάφιο, στηρίζεται στο ότι υπολογίζει ότι πριν οι Έλληνες δεν είχαν γραφή, καθώς και στο ότι είδε επιγραφές των Θηβαίων να είναι γραμμένες με "καδμήια" γράμματα (εννοεί με χαρακτήρες φοινικικούς). Όμως: α) Ηρόδοτος δεν ήταν αρχαιολόγος ή γραμματικός ή ερευνητής, άρα πως λέει ότι πριν δεν είχαν γραφή οι Έλληνες; και β) σήμερα πολλοί γράφουν τις πινακίδες τους με λατινικούς χαρακτήρες και όμως είναι Έλληνες, άρα με την λογική του Ηρόδοτου αυτοί δεν είναι Έλληνες και η λατινική γραφή προϋπήρχε της ελληνικής.

 

<< Ο Αριστοτέλης και το ψήφισμα του Δημοφώντος διαψεύδουν τον Ηρόδοτο>>

 

Ο Ηρόδοτος στο βιβλίο του "Τερψιχόρη ή Βιβλίο Ε'" , σχετικά με τους Γεφυραίους και τον φονιά του Ίππαρχου κ.τ.λ. λέει τα εξής: "Οι δε Γεφυραίοι, στους οποίους ανήκαν οι φονιάδες του Ιππάρχου, όπως λένε οι ίδιοι ("ως αυτοί λέγουσιν"), είναι στην καταγωγή Ερετριείς ("εγεγόνεσαν εξ Ερετρίης την αρχήν"), όμως όπως εγώ υπολογίζω ("αναπυνθανόμενος ευρίσκω") δεν είναι, αλλά Φοίνικες που ήρθαν με τον Κάδμο στην περιοχή που τώρα ονομάζεται Βοιωτία, όπου τους παραχωρήθηκε η Τανάγρα ως μερίδιο. Μετά την εκτόπιση των Καδμείων από τους Αργείους, οι Γεφυραίοι εκδιώχθησαν από τους Βοιωτούς και κατέφυγαν στην Αθήνα, όπου έγιναν δεκτοί ως πολίτες, όμως με όρους, επειδή πολλά ακατονόμαστα έργα είχαν κάνει που ως εξ αυτού μου επιβάλλεται να μην τ' αναφέρω.

 

"Οι δ`ε Γεφυραιοι, των ησαν οι φονέες οι Ιππάρχου, ως μ`εν αυτοί λέγουσι, εγεγόνεσαν εξ Ερετρίης τ`ην αρχήν, ως δ`ε εγώ αναπυνθανόμενος ευρίσκω, ησαν Φοίνικες των σ`υν Κάδμω απικομένων Φοινίκων ες γην τ`ην νυν Βοιωτίην καλεομένην, ο{ικεον δ`ε της χώρης ταύτης απολαχόντες τ`ην Ταναγρικήν μο~ιραν. Ενθευτεν δ`ε, Καδμείων πρότερον εξαναστάντων υπ' Αργείων, οι Γεφυραιοι ουτοι δευτέρα υπό Βοιωτών εξαναστάντες ετράποντο επ' Αθηνέων. Αθηναιοι δ`ε σφεας επί ρητοισι εδέξαντο σφέων αυτων πολιήτας, πολλων τεων κα`ι ο[υκ αξιαπηγήτων επιτάξαντες εργεσται. (Ηρόδοτος, Tερψιχόρη 57 - 58)

 

Ωστόσο σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, 384 - 322 π.Χ., "Αθηναίων Πολιτεία" (Κεφ. S'), ο φονιάς ή φονιάδες του Ιππάρχου ήταν όχι οι Φοίνικες, αλλά ο Αρμόδιος, ο αδελφός του Αριστογείτονα, των γνωστών ηρώων της Αθηναϊκής Δημοκρατίας.

Λέει συγκεκριμένα (και σε νέα ελληνική) ο Αριστοτέλης: Ο Πεισίστρατος, ένας δίγαμος στρατηγός που κατέλαβε δια των όπλων την εξουσία των Αθηνών, όταν πέθανε πήραν την εξουσία οι γιοι του, ο Ιππίας και ο Ίππαρχος (από νόμιμο γάμο του Πεισίστρατου) και ο Ιοφών και ο Ηγησίστρατος ή Θεσσαλός ( από παράνομο γάμο). Οι αδελφοί αυτοί, και ως πάντα μας λέει ο Αριστοτέλης, πέρα του ότι ήσαν τύραννοι (αντιδημοκρατικοί ή χουντικοί λέμε σήμερα) ήσαν και ανήθικοι. Ο Ίππαρχος έρεπε σε παιδικούς έρωτες (δηλ. ήταν παιδεραστής ως θα λέγαμε σήμερα) και ο Ηγησίστρατος ήταν ψεύτης, υβριστής και ομοφυλόφιλος που αγάπησε ερωτικά ("ερασθείς") τον Αρμόδιο. Μάλιστα επειδή ο Αρμόδιος δεν ανταποκρινόταν στις ανώμαλες ορέξεις του Ηγησίστρατου, ο τελευταίος δεν συγκρατούσε την οργή του, αλλά και κατά τα άλλα δείκνυε προσβλητική στάση κατά του πρώτου. Τον αποκάλεσε και δημοσίως μαλάκα ("λοιδορήσας τι τον Αρμόδιον ως μαλακόν όντα" ) και εμπόδισε την αδελφή του στο να πάει στην γιορτή των Παναθηναίων ως κανηφόρος παρθένος. Όλα αυτά εξόργισαν τα αδέλφια Αριστογείτονα και Αρμόδιο και τους φίλους τους, με συνέπεια να λάβουν μέρος στο ανατρεπτικό κίνημα των δημοκρατικών εναντίον των τυράννων την ημέρα της πομπής (λιτανείας) των Παναθηναίων. Ωστόσο οι δημοκρατικοί πραξικοπηματίες παρατηρώντας στην πομπή τον τύραννο Ιππία να συνομιλεί στην Ακρόπολη φιλικά με έναν δημοκρατικό πραξικοπηματία (φίλο του Αριστογείτονα), νόμισαν ότι αυτός τους πρόδιδε και θέλοντας να κάνει κάτι ο Αρμόδιος πριν συλληφθεί, πρόλαβε και φόνευσε τον Ίππαρχο στο Λεωκόριον, βλάπτοντας έτσι το όλο ανατρεπτικό κίνημα των δημοκρατικών. Στην συνέχεια από τα δυο αδέλφια φονεύθηκε επιτόπου ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτονας κλείστηκε στην φυλακή, όπου αργότερα τον φόνευσε και αυτόν ο Ιππίας,...

 

Ακολούθως, και ως πάντα λέει ο Αριστοτέλης (Κεφ. ΚΑ' "Οι εννέα άρχοντες), όταν αποκαταστάθηκε η δημοκρατία, θεσμοθετήθηκε ο εκάστοτε πολέμαρχος να διοργανώνει επιτάφιους αγώνες προς τιμή των πεσόντων στις μάχες και να κάνει επιμνημόσυνες τελετές για τον Αρμόδιο και Αριστογείτονα (".....διατίθησι δ' αγώνα τ`ον επιτάφιον, και το~ις τελευτηκόσιν εν τω πολέμω και Αρμόδιω κα`ι Αριστογείτονι εναγίσματα ποιε~ι" ).

 

Άρα τα λεγόμενα του Ηρόδοτου, σχετικά με την καταγωγή του φονιά του Ιππάρχου, άρα των Γεφυραίων κ.τ.λ., είναι εντελώς διαφορετική από αυτά που λέει ο Αριστοτέλης, άρα ποιος έχει δίκιο; Ποιον να πιστέψουμε;

Απάντηση: Φυσικά δίκιο έχει ο Αριστοτέλης, γιατί: 1) Τα λεγόμενα του Ηρόδοτου όχι μόνο δεν επιβεβαιώνονται από κανένα άλλο αρχαίο συγγραφέα, αλλά θεωρούνται και ως ψευδή (βλέπε πιο κάτω το τι λέει ο Πλούταρχος), 2) Τα λεγόμενα του Αριστοτέλη επιβεβαιώνονται και από τους άλλους αρχαίους συγγραφείς (Όμηρο, Ησίοδο, Αισχύλο, Ευριπίδη κ.τ.λ., βλέπε πιο κάτω) και από το "Ψήφισμα του Δημοφώντος" (κάτι που κρύβουν οι αντιδημοκρατικοί, επειδή μιλά για δημοκρατία και ελευθερία), που λέει τα εξής:

 

Εδοξε τη βουλη καί τω δημω.....

Εάν τις δημοκρατίαν καταλύη τήν Αθήνησιν.....

Εάν δέ τις κτείνων τινά τούτων αποθάνη ή επιχειρών, ευ ποιήσω αυτόν τε καί τούς παιδας τούς [εκείνου καθ άπερ Αρμόδιον τε καί Αριστογείτονα καί τούς [απογόνους [υτών... (Ανδοκίδης, "Περί των μυστηρίων" 96 - 98)

 

Ας μην ξεχνούμε και ότι ο ίδιος ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι "Οι Γεφυραίοι, στους οποίους ανήκαν οι φονιάδες του Ιππάρχου, όπως λένε οι ίδιοι ("ως αυτοί λέγουσιν"), είναι στην καταγωγή Ερετριείς ("εγεγόνεσαν εξ Ερετρίης την αρχήν"), όμως αυτός δεν τους πίστεψε, γιατί σύμφωνα με τους υπολογισμούς που έκανε τους έβρισκε Φοίνικες.

 

Σημειώνεται επίσης ότι η δολοφονία του Ιππάρχου στην Αθήνα έγινε το 527 π.Χ. και ο Ηρόδοτος έζησε το 484 - 410 π.Χ. και δεν ήταν Αθηναίος. Επομένως τα της δολοφονίας του Ιππάρχου κ.λπ. τα έμαθε από άλλους, οπότε ή αυτοί του τα είπαν λάθος ή αυτός τα διαστρέβλωσε για κάποιο λόγο. Ωστόσο, επειδή τα γεγονότα αυτά έγιναν μόλις πενήντα χρόνια πριν από την γέννηση του Ηρόδοτου, άρα γνωστά τότε σε όλους, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο ίδιος ο Ηρόδοτος τα διαστρέβλωσε - αποσιώπησε για τους εξής λόγους: 1) για λόγους συμπάθειας του ίδιου προς την τυ-ραννία (για να αποσιωπήσει μια άσχημη εικόνα της τυραννίας = "χούντας" λέμε σήμερα), 2) γιατί θεώρησε ότι τα ως άνω πραγματικά γεγονότα ήταν δυσφημιστικά για την Αθήνα, και 3) για τους λόγους που λέει ο Πλούταρχος (βλέπε αμέσως πιο κάτω).

 

<< Ο Πλούταρχος και οι κακοήθειες του Ηρόδοτου>>

 

Σύμφωνα με τον βιογράφο και φιλόσοφο Πλούταρχο, 50 - 120 μ.Χ., στο έργο του "ΗΘΙΚΑ, Περί της Ηροδότου κακοηθείας", ο Ηρόδοτος, αυτός που λέμε σήμερα πατέρα της ιστορίας και αυτός που είπε ότι τα γράμματα τα εφεύραν οι Φοίνικες κ.τ.λ., ήταν μεν πάρα πολύ καλός συγγραφέας, όμως ψεύτης, φιλοβάρβαρος, φιλοχρήματος και έπαιρνε χρήματα από τους διάφορους άρχοντες, για να γράψει καλά λόγια γι' αυτούς ή άσχημα για άλλους (...κολακεύσας τους Αθηναίους αργύριον πολύ λαβειν παρ' αυτών..... (862 A).

Η αιτία που ο Πλούταρχος κατηγορεί ως τέτοιο τον Ηρόδοτο είναι γιατί ο δεύτερος έγραψε πολλά ανακριβή ιστορικά γεγονότα, καθώς και ότι ήταν Φοίνικες ή Αιγύπτιοι πολλά ελληνικά μυθικά ή δημοκρατικά πρόσωπα, όπως ο Ηρακλής, η Ιώ, οι Γεφυραίοι με τον Αριστογείτονας κ.α., κάτι για το οποίο δεν συμφωνούσε αυτός.

 

"τ`ον γ`αρ ΄Επαφον κα`ι τ`ην Ιώ κα`ι τ`ον Ιασον κα`ι τ`ον Αργον ολως αφηκε, φιλοτιμούμενος μη μόνο άλλους Ηρακλεις Αιγυπτίους και Φοίνικας [αποφαίνειν, αλλά και τουτον τον Ηρακλή, ον αυτός τρίτον γεγονέναι φησίν, εις βαρβάρους αποξενωσαι της ]Ελλάδος, ......... (Πλούταρχος "Κακοήθειες Ηρόδοτου"857, 14 F)

 

"Αριστογείτονα μέντοι ουκέτι κύκλω κα`ι κακως, αλλ΄ αντικρυς δι`α πυλων εις Φοινίκην εξελαύνει, Γεφυραιον γεγονέναι λέγων ανέκαθεν΄ το`υς δ`ε Γεφυραίους ουκ απ΄ Ευβοίας ουδ΄ Ερετριεις, ωσπερ οιοντα`ι τινες, αλλά Φοίνικας εινα`ι φησιν, αυτός ουτω πεπυσμένος"....... (Πλούταρχος "Κακοήθειες Ηρόδοτου" 860, 23, F)

 

Η αιτία, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, για την οποία ο Ηρόδοτος έγραψε ότι ο Αριστογείτονας (ο ήρωας της Δημοκρατίας) και οι Καδμείοι - Κάδμος (ο γενάρχης της Θήβας) ήταν Φοίνικες ήταν γιατί σχετιζόταν με την Θήβα - Ερέτρια και:

 

1) Ο Ηρόδοτος είχε ζητήσει χρήματα από τους Θηβαίους, για να τους εκθειάζει, και κείνοι δεν του έδωσαν,

<<Αριστοφάνους δ`ε του Βοιωτου γράψαντος οτι χρήματα μεν αιτ`ησας ουκ ελαβε παρ`α Θηβαίων.......>> (864, 31 d)

 

2) Οι Θηβαίοι - Ερετριείς είχαν μηδίσει ή δεν φέρθηκαν όπως έπρεπε στην μάχη των Θερμοπυλών (κάτι για το οποίο και ο Πλούταρχος δεν συμφωνούσε, δικαιολογούσε όμως την αιτία που το έκαναν) και γι' αυτό ο Ηρόδοτος τους εκδικείται. Δηλαδή εξ αιτίας του ως άνω γεγονότος ο Ηρόδοτος κάθε τι που σχετιζόταν τότε με την Θήβα και την Ερέτρια το θεωρούσε αποδιοπομπαίο, μη ελληνικό, των προδοτών.

<<Τους δε Θηβαίους πρώτον μεν φησι "μετά των Ελλήνων εόντας μάχεσθαι υπ' ανάγκης εχόμενους"… αποσχισθέντες οι Θηβαίοι χείρας τε προέτειναν και ήσον των βαρβάρων, λέγοντες τον αληθέστατον των λόγων, ως μήδισαν και γη και ύδωρ έδοσαν βασιλεί, υπό δ' ανάγκης εχόμενοι εις Θερμοπύλας>>….

<<Ειτ΄ ου δηλ`ος εστιν ιδιαν τινά προς Θηβαίους εχων οργήν και δυσμένειαν, υφ' ης ου μόνο διέβαλε ψευδως κα`ι αδ`ικως τ`ην πόλιν, αλλ ουδ`ε του πιθανού της διαβολής εφρόντισεν, ουδ όπως αυτός εαυτω τα αναντια λέγων παρ' ολίγους ανθρώπους ου φανειται συνειδώς;>> (865, β)

 

Φυσικά ο Πλούταρχος έχει δίκιο να λέει ψεύτη, σχετικά με την καταγωγή του Κάδμου και των Καδμείων, τον Ηρόδοτο (για τα άλλα θέλει άλλη έρευνα), αφού ο Πλούταρχος επιβεβαιώνεται:

 

Α) Από τον Αριστοτέλης (Αθηναίων Πολιτεία) και το ψήφισμα του Δημοφώντος, όπως είδαμε πιο πριν. Εκεί είδαμε να γράφει καθαρά ότι ο φονιάς του Ίππαρχου είναι Έλληνας και όχι Φοίνικας, είναι ο Αρμόδιος (ο αδελφός του Αριστογείτονα) από την Αθήνα.

 

β) Από τους άλλους αρχαίους συγγραφείς, τους οποίους θα δούμε πιο κάτω.

Εκεί θα δούμε ότι οι Καδμείοι είναι Έλληνες, είναι οι Θηβαίοι και το Καδμείοι = Θηβαίοι είναι κάτι ως λέμε Σπαρτιάτες = Λακεδαιμόνιοι.

 

Η ως άνω περίπτωση του Ηροδότου με τους Θηβαίους θυμίζει κάπως την περίπτωση του Δημοσθένη με τους Μακεδόνες. Ο Δημοσθένης, ως γνωστό, αποκάλεσε βάρβαρους τους Μακεδόνες και δεν ήθελε να κυριαρχήσουν στην Ελλάδα, γιατί δεν ήσαν αφ ενός δημοκράτες ενώ αυτός ήταν και αφ' ετέρου αυτό ήθελε να το κάνει η ιδιαιτέρα του πατρίδα.

 

<< Όμηρος, Ευριπίδης, Αισχύλος κ.α. λένε άλλα απ' αυτά που λέει ο Ηρόδοτος >>

 

Σύμφωνα με τον Όμηρο (8ος π.Χ. αι.), Ησίοδο (7ος α. π.Χ.), Αισχύλο (525-456π.χ.), Ευριπίδη (485-407 π.Χ.) και λοιπούς συγγραφείς, παλαιότερους ή συνομήλικες του Ηρόδοτου (484 - 410 π.χ.), οι Καδμείοι είναι οι Θηβαίοι, όπως λέμε Λακεδαιμόνιοι και Σπαρτιάτες, και ο Κάδμος ο μυθικός τους γενάρχης (όχι όμως και αυτός που έφερε τα γράμματα στην Ελλάδα), καθώς ο πατέρας της Σεμέλης (που με τον Δία γέννησε τον Διόνυσο), της Ινούς, της Αφροδίτης και άλλων ελληνικών μυθικών ή θεϊκών προσώπων, πρβλ:

 

"...Αρμονίην θ΄, ην Κάδμος υπέρθυμος θέτ΄ ακοιτιν....

Καδμείη δ' αρα οι Σεμέλη τέκε φαίδιμον υιόν,

μιχθείσ' εν φιλότητι Διώνυσον πολυγηθέα, αθάνατον θνητή,

νυν δ΄ αμφότεροι Θοοιεισίν.....

Κάδμω δ' Αρμονίη, θυγάτηρ χρυσέης Αφροδίτης,

Ινώ κα`ι Σεμέλην και Αγαύην καλλιπάρηον.

Αυτονόην θην γημεν Αρισταιος βαθυχαίτης,

γείνατο κα`ι Πολύδωρον εϋστεφάνω ενί Θήβη."...(Θεογονία 937-940 & 975-983).

 

"Του δ`ε ιδεν Κάδμου Θυγάτηρα καλλίσφυρο Ινώ "... (Οδύσσεια Ε 333)

 

"αφαρ δ' ανάπτυστα Θεοί θέσαν ανθρώποισιν

αλλ' αμέν εν Θήβη πολυκράτω αλγεα πάσχων

Καδμείαν ηνασσε Θεων ολοάς δι`α βουλάς".. (Οδύσσεια ΧΙ 271 -280)

 

Μάλιστα σύμφωνα με τον Ευριπίδη ο Κάδμος και οι απόγονοι του (Οιδίπους, Πολυνείκης κ.τ.λ.) είναι Έλληνες και ο Κάδμος ήρθε και ίδρυσε την Θήβα, από ένα νησί του Τυρρηνικού Πελάγους της Ιταλίας με το όνομα "Φοινίκη", και όχι από το κράτος ή την φυλή με το όνομα Φοινίκη της Ασίας, όπως λέει ο Ηρόδοτος.

 

Τύριον οιδμα λιπουσ' εβαν ακροθίνια Λοξία

Φοινίσσας από νάσου Φοίβω δούλα μελάθρων,

ιν' υπό δειράσι νιφοβόλοις Παρνασσου κατενάσθη,

Ιόνιον κατά πόντον ελάτ?α πλεύσασα

περιρρύτω υπέρ ακαρπίστων πεδίων Σικελίας

Ζεφύρου πνοαις ιππεύσαντος, εν ουρανω κάλλιστον κελάδημα.

πόλεος εκπροκριθεισ' εμας καλλιστεύματα Λοξία

Καδμείων εμολον γαν κλεινων Αγηνοριδαν ομογενεις επί Λάϊου

πεφθεισ' ενθάδε πύργους.... (Φοίνισσαι 210-220)

 

"Θήβας πυρώσας τάσδε Πολυνείκης Θεοις

ασπίδας εθηκε; μηδέποτ', ω τέκνον, κλέος

τοιόνδε σοι γένοιθ' υφ' Ελλήνων λαβειν".. (Φοίνισσαι 580)

 

"ξέναι γυναικες, είπατ΄, εκ ποίας πάτρας

Ελληνικοισι δώμασιν πελάζετε;" (Φοίνισσαι 278 279)

 

"Κάδμος εμολε τάνδε γαν Τύριος,

ω τετρασκελής μόσχος αδάματον πέσημα... (Φοίνισσαι 640-670)

 

" Ω γης Ελλάδος στρατηλάτες

Δαναω αριστης, οιπερ ηλθατ΄ ενθάδε,

Κάδμου τε λαός, μήτε Πολυνείκους χάριν.. (Φοίνισσαι 1220 -12230)

 

" σφυρων σιδηρα κέντρα διαπείρας μέσον΄

οθεν νιν Ελλάς ωνόμαζεν Οιδίπους (Φοίνισσαι 26-29)

 

Σύμφωνα επίσης με τον Αισχύλο οι Καδμείοι = Θηβαίοι = Έλληνες, πρβλ:

"Ω Ζευ τε κα`ι Γη και Πολιουχοι θεοί,

Αρα τ' Εριν`υς πατρ`ος η μεγασθενής,

μή μοι πόλιν γε πρυμνόθεν πανώλεθρον

εκθαμνίσητε δηάλωτον, Ελλάδος

φθόγγον χέουσαν, κα`ι δόμους εφεστίους,

ελευθέραν δ`ε γην τε κα`ι Κάδμου πόλιν

ζεύλησι δουλίησι μήποτε σχεθείν"... (Επτά επί Θήβας 69-80)

 

Ο Παυσανίας, 2ος π.Χ. αι., στο έργο του "Βοιωτικά", αναφέρει:

α) << Οι Πελοποννήσιοι δεν ήξεραν πώς να αγωνιστούν κατά του τείχους της Θήβας (αναφέρεται στον πόλεμο των "Επτά επί Θήβας" του Αισχύλου) και έκαναν επιθέσεις μάλλον με οργή παρά τέχνη, ώστε οι Θηβαίοι ρίχνοντάς τους από το τείχος σκότωσαν πολλούς απ' αυτούς. Η μάχη τέλειωσε και γι' αυτούς (τους κερδισμένους Θηβαίους) με πολλές απώλειες, ώστε από τότε επικράτησε να λέγεται "Καδμεία" η νίκη που κερδίζεται με καταστροφή ("συν όλεθρο") των νικητών......

 

"Τον δ`ε πόλεμον τουτον, ον επολέμησαν οι Θηβα`ιοι τοις Αργείοις, νομίζω πάντων, οσοι προς Ελληνες επί των καλουμένων ηρώων, επολεμήθησαν υπό Ελλήνων.. εγένετο δε και αυτοις το εργον ουκ ανευ κακων μεγάλων, και απ' εκείνου του συν ολεθρον των κρατησάντων Καδμείαν ονομάζουσι νίκη....>>

Άρα εδώ ο Παυσανίας λέει ότι οι Θηβαίοι ή Καδμείοι ήταν Έλληνες, πώς η ως άνω μάχη ήταν η μεγαλύτερη μεταξύ Ελλήνων;

 

Ας σημειωθεί και ότι "νίκη καδμεία" = νίκη κηδ(μ)εία > κηδεία, άρα νίκη ολέθρου, με πάρα πολλές απώλειες και για τον νικητή...κ.λπ. . και όχι νίκη ως των Καδμείων ή Θηβαίων. Παρέβαλε και τα προηγούμενα λεγόμενα του Παυσανία που λέει για τους Εκτήμονες ότι τους αφάνισε η επιδημία και τον μύθο του Ησιόδου που λέει ότι στην Θήβα ήταν η πύλη του Άδη, καθώς και ότι εκεί βρισκόταν η Έχιδνα με την κόρη της την "(σ)Φίκα που έφερνε τον όλεθρο στους Καδμείους".. Παρέβαλε επίσης τον μύθο του Οιδίποδα, όπου όλοι και όλα περιστρέφονται γύρω από φόνους - όλεθρο - επιδημίες, κηδείες... από όπου βγήκαν και τα ονόματα - προσωποποιήσεις: (κ)άδω > Κηδείες - Κάδμος, φόνοι > Φοίνικες, θάβω > Θήβα..

 

β) << Λένε πως οι πρώτοι κάτοικοι στην χώρα της Θηβαίδας ήσαν οι Εκτήμονες και πως ο βασιλιάς τους ήταν ο αυτόχθονας Ώγυγος..... Λένε ότι επιδημία αφάνισε τους Εκτήμονες και στα μέρη τους ήρθαν αργότερα να κατοικήσουν οι Ύαντες και οι Άονες. Εμένα πάντως μου φαίνεται πως δεν ήταν επυλίδες οι ως άνω φυλές, αλλά Βοιωτικές. Όταν εισέβαλε ο Κάδμος με φοινικικό στρατό τους νίκησε και επέτρεψε στους 'Υαντες και 'Αονες να μείνουν και να αναμειχθούν με τους Φοίνικες... Ο Κάδμος έκανε περίφημο γάμο με την κόρη του Άρη και της Αφροδί-της, σύμφωνα με την παράδοση των Ελλήνων, και η κόρη του η Σεμέλη γέννησε παιδί από τον Δία.... Ο Κάδμος την εποχή εκείνη ήταν ο πιο ισχυρός άντρας και οι μόνοι που μπορούσαν να συγκριθούν μαζί του ήταν οι λεγόμενοι Σπαρτοί. Επειδή γι' αυτούς δεν μπόρεσα να βρω τίποτε, θα δεχτώ τον μύθο ότι ονομάστηκαν Σπαρτοί από τον τρόπο που δημιουργήθηκαν........>>

Άρα εδώ ο Παυσανίας κάνει απλώς μια συνοπτική περιγραφή των μύθων Αισχύλου, Σοφοκλή, Ηροδότου.., μάλιστα σύμφωνα με την προσωπική του εκτίμηση ("δεν μπόρεσα να βρω... θα δεχτώ τον μύθο..."), και όχι εξιστόρηση πραγματικών γεγονότων.

 

γ) <<Σύμφωνα με την μαντεία του Θεού, ο Κάδμος και ο στρατός του έπρεπε να εγκατασταθούν εκεί που θα καθόταν μια κουρασμένη αγελάδα. Οι Θηβαίοι δείχνουν την τοποθεσία αυτή όπου υπάρχει βωμός και άγαλμα της Θεάς Αθηνάς, που αφιέρωσε ο Κάδμος. Στην άποψη όσων θεωρούν τον Κάδμο Αιγύπτιο και όχι Φοίνικα εναντιώνεται το ότι η Αθηνά αυτή ονομάζεται "'Όγγα", όπως στην γλώσσα των Φοινίκων, και όχι "Σάις", όπως στην γλώσσα των Αιγυπτίων>>...

 

"τοις ουν νομίζουσιν ες γην αφικέσθαι Κάδμον τ`ην Θηβαϊδα Αιγυπτον και ου Φοίνικα oντα, εστ`ι εναντίον τω λόγω της Αθηνας ταύτης τ`ο ονομα, ότι Ογγα κατά γλώσσαν τ`ην Φοινίκων καλειται κα`ι ου Σάϊς κατά Αιγυπτίων φωνήν". (Βοιωτικά 12-13)

 

Άρα, και ως βλέπουμε εδώ, υπάρχει και άλλη άποψη περί της καταγωγής του Κάδμου, αυτή από Αίγυπτο, άρα ποια τελικά να πιστέψουμε; Φυσικά καμιά, γιατί:

 

α) αν ο Κάδμος ήταν όντως υπαρκτό πρόσωπο (άνθρωπος) από την Φοινίκη ή από την Αίγυπτο, τότε πως παντρεύτηκε την κόρη των Θεών Άρη και Αφροδίτης;

 

β) το ότι κάποιος ή κάτι λέγεται και με ξένο όνομα, δεν σημαίνει και ότι είναι και στην καταγωγή ξένος. Η προσωνυμία "Όγκα ή όγγα Αθηνά" αναφέρεται και στο έργο του Αισχύλου "Επτά επί Θήβας και πιθανόν η λέξη "όγγα" να προέρχεται από την ρίζα κάποιος ελληνικής λέξης, όπως από τις "όγκος, (γ)ογγύζω κ.α.".

 

Παρατήρηση:

 

1) Σύμφωνα με τον Ησύχιο η ονομασία "Θήβα" σημαίνει το Θαύμα. Οι λέξεις "θαύμα" και "Θήβη ή θήβαι > Θήβα" προέρχονται από το "θαύω ή θάβ(τ)ω > θάπτω" (ο ιωτακισμός θάβω > Θήβα, όπως και: μαχανά - μηχανή, αλάθεια > αλήθεια, νάσος > νήσος, φάμα > φήμη,... ). Προφανώς η ονομασία της Θήβας προήλθε από το ότι κτίστηκε στην τάφ(ρ)ο (πρβλ και tapit ή tafic = αι Θήβαι της Αιγύπτου) που σχημάτιζαν εκεί οι δίδυμοι ποταμοί Δίρκος και Ισμήνος. Τάφος ή τάφρος είναι το μέρος όπου θάβουμε, εν-ταφιάζουμε, αλλά και (κ)άδουμε. Ο λόγος άλλωστε που εδώ μυθοποιείται ότι :

α) ζούσε η Έχιδνα και η κόρη της η (Σ)φίκα, που έφερνε τα κακά στους Θηβαίους ή που άρπαζε τα παλικάρια των Καδμείων και τους έκανε να θρηνούν και να μοιρολογούν. Η Έχιδνα φέρεται με μορφή γυναίκας και ουρά φιδιού (Φοίνισσαι 1020, 1050) "άρα Φίκ' αλόην τέκε Καδμείοισι όλεθρον".... (Οιδίπους 24)

 

β) βρισκόταν η κατοικία του "φοινικολόφιου Δράκοντα", γιου της Γης και φύλακα του παλατιού του Θεού Άρη, τον οποίο σκότωσε ο Κάδμος, "σπέρνοντας" τα δόντια του στη γη απ' όπου βγήκαν μετά οι πολεμοχαρείς θνητοί (θάπτω = και σπέρνω, βάβω σπέρματα), ......(Ευριπίδης Φοίνισσαι)

γ) βρισκόταν η κατοικία του θεού Άδη.....

 

2) Για μερικά βιβλία η λέξη "Κάδμος" είναι σημιτική που σημαίνει "ανατολή, ο άνθρωπος που ήρθε εξ ανατολών", επειδή, προφανώς, η Φοινίκη της Ασίας βρίσκεται στην ανατολή σε σχέση προς την Ελλάδα! Ωστόσο αυτό δεν στέκει ούτε ιστορικά ούτε και ετυμολογικά, αφού:

α) Σύμφωνα με τους αρχαίους ιστορικούς (βλέπε πιο πριν τι λέει ο Ευριπίδης) ο Κάδμος ήρθε στην Θήβα από δυσμάς, από το "νησί Φοινίκη" που βρισκόταν στο τυρρηνικό πέλαγος, πέρα από την Σικελία.

β) Η λέξη "κάδμος" είναι ελληνική, ετυμολογία από τα: "(κ)άδ-ω ή κήδω = με αποβολή του κ "άδω", ρίζας "κά-ρυξ > κηρύσσω, λατινικά cado, caduceo,.... απ' όπου και τα: καδική > κωδική, (κ)ωδική > ωδική, κάδιξ > κώδιξ, κηδεύω (= κάδω + οδεύω)…. Καθώς και τα: ιταλικά canto,are ή cano, cecini, cantum, cantata > καντάδα, cantio,onιs = η ωδή, caudix = κώδιξ = η κατάταξη κατά ωδή = φθόγγο = τα γράμματα Α Β Γ ... Παρέβαλε και: κ ά δ ο ς = κούδας, καδούνι ή κουδούνι = κώδων. Κ η δ ε μ ό ν α ς = αυτός που μιλά αντί για άλλον, αυτός που αναλαμβάνει να καθοδηγήσει κάποιον που ακόμη δεν αρθρώνει σωστό λόγο ( ο σύμβουλος, ο διαφωτιστής, ο φροντιστής). Κ η δ ε ί α = (κ)άδειν > άδειν, οι λόγοι, οι ωδές τα μοιρολόγια κ.τ.λ. , συνεπώς και η νεκρώσιμη φροντίδα. Κηδεύω = κάδω > κήδω + οδεύω. Κ)άδης > 'Α δ η ς = o κάτω κόσμος = εκεί που θάπτουμε ή θάβουμε > "αι Θήβαι" των νεκρών. Ο Άδης λέγεται και με το πρόσφυμα ι: "Α(ϊ)δης". Κ α δ μ ή ϊ α γράμματα = τα του κώδικα, αυτά που (κ)άδονται > άδονται. Τα: Α, Β, Γ, Δ, Ε.... σε σχέση προς τα σήματα (οφθαλμονοητικά γράμματα) που δεν (κ)άδονται. Κ ά δ μ ο ς = η προσωποποίηση των καδμήϊων γραμμάτων και των (κ)αδών > ωδών, ο λόγος που φέρεται να έχει ως σύζυγο την Αρμονία. αλλά και της Θήβας ή Καδμείας. (Α)κ α δ η μ ί α = το μέρος όπου γίνεται μέριμνα ή προστασία ή σπουδή κ.τ.λ. των γραμμάτων.

 

3) Πολλοί ιστορικοί (βλέπε "Ελληνική Ιστορία" Παπαρηγόπουλου κ.α.), όπου βλέπουν τοπωνύμιο με την ονομασία "φοίνικας" ή παράγωγα της λέξης αυτής, λένε ότι εκεί πριν βρισκόταν φοινικική αποικία ή πόλη. Κάτι λάθος, γιατί η λέξη αυτή είναι ελληνικότατη. Ετυμολογία από το "φόνος (ουσιαστικό) > φονιjos - φοίνιος,α,ο (επίθετο) = αυτός που έχει το χρώμα ή τις ιδιότητες του φόνου, ο αιματόχρους (= πυρρόχρους, πορφυρός....). "Φοινίου σάλον" = ζάλη φονική (Οιδίπους Τύραννος), "φοινίου μάχας" = φονικής (αιματόβαφης) μάχης, "εξεφοίνισσον ποδών" = αι-ματοβαμμένα πόδια, "φοινικολόφοιος δράκοντας" = με αιματόβαφο λοφίο δράκουλας, "Άρη τε φοίνιον" = ο φονιάς Χάρος (Ευριπίδης Φοίνισσαι), "φοινίαισι χερσίν" = χέρι φονικό (Αντιγόνη) Φ ο ι ν ί κ η = η χώρα ή το μέρος με δέντρα φοίνικες. Το δέντρο "Φοίνικ(α)ς > Φοίνιξ" λέγεται έτσι λόγω του αιμάτινου χρώματος των καρπών του απ' όπου έβγαινε και το ερυθρό (φονικό > φοινικί) βερνίκι. Το δέντρο φοίνικας λέγεται και βάϊ (πληθ. τα βάγια), καθώς και χουρμαδιά, ενώ στα σημιτικά λέγεται "καφ". Ο ερωδιός "Φοίνιξ" ( = αραβικά bennu) λέγεται έτσι λόγω του, αιμάτινου (πυρρόχρου) χρώματος των πτερών του, ο φοινικόπτερος. Φοίνιξ λέγεται και το μυθικό πουλί του ήλιου, του φωτός, αυτό που αναγεννιέται από την τέφρα του ή που συμβολίζει την παντός είδους αναγέννηση, ακόμη και τον γραπτό λόγο που αναγεννιέται με το διάβασμα.

 

Ε. Τι λένε οι σημερινοί γλωσσολόγοι και ερευνητές

 

Επειδή από την μια ο Ηρόδοτος (στο βιβλίο "Τερψιψόρη") λέει ότι τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου προήλθαν από τα γράμματα του φοινικικού και από την άλλη ο Πλάτωνας (στο βιβλίο "Φίληβος") λέει ότι τα γράμματα του ελληνικού αλφάβητου είναι αιγυπτιακής προέλευσης, μερικοί ερευνητές έφτιαξαν τον πίνακα που βλέπετε εδώ, στον οποίο δείχνουν την σχέση και εξέλιξη του ελληνικού αλφάβητου με το φοινικικό και το αιγυπτιακό, καθώς και το πώς προέκυψε το ελληνικό από το φοινικικό.

 

Για τους μεν ερευνητές στην αιγυπτιακή γραφή το γράμμα: Α-λφα = αετός, F = φίδι, όφις, b = μπότα, κνήμη, πόδι, m = κουκουβάγια, Η = φράκτης …

Για τους δε ερευνητές στην φοινικική το γράμμα: Α-λφα = κεφαλή βοδιού , Β-ήθ = οικία, Γ-ιμέλ = κάμηλος, Δ-αλέθ = θύρα, χ-Ε = ;, βαυ(Φ,F) = καρφί, Ζ-αγίν = όπλο, Η = περίβολος, τε-Θ = φραγμός, Ι-ωδ = χείρα. Κ-αφ = παλάμη, Λ-άμεδ = βουκέντρα, Μ-εμ = ύδωρ, Ν-ουν = ιχθύς, σαμε-Ξ = ;, Αγιν(Ο) = μάτι, Π-ε = στόμα, Ρ-ες = κεφάλι, Σ-χιν = δόντι, Τ-αυ = σημείο.

 

Ωστόσο αυτά είναι λάθος, γιατί: