ΓΕΝΙΚΑ

Τα μέσα του 19ου αιώνα εμφανίζεται μία παγκόσμια αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τον πνευματισμό και τα πνευματιστικά φαινόμενα.

Στην νεώτερη Ελλάδα, οι πρώτες πληροφορίες για την ύπαρξη μίας πειραματικής πνευματιστικής ομάδος υπάρχουν στα «Απομνημονεύματα» του καθηγητού της Αρχαιολογίας Αλέξανδρου Ραγκαβή, χρονολογούμενες από το 1853. [1]

Την τελευταία δεκαετία του 19ου αιώνα ο Αλέξανδρος Ραγκαβής μύησε στον πνευματισμό τον Γεώργιο Σουρή και όλους τους πνευματικούς ανθρώπους της εποχής, οι όποιοι συγκεντρώνοντο τακτικά στο περίφημο σαλόνι του Σουρή όπου ελάμβαναν χώρα πνευματιστικές συνεδριάσεις (seances). [2]

Αξιόλογη πνευματιστική κίνηση παρατηρήθηκε και σε μερικές επαρχιακές πόλεις. Στην Κέρκυρα τουλάχιστον από το 1870 εγίνοντο πειραματισμοί από ομάδα σοβαρών μελετητών. [3]

Διδασκαλίες, φιλοσοφικού και θεολογικού περιεχομένου, ελήφθησαν περί το έτος 1893 από πνευματιστική ομάδα στον Πύργο (Ηλείας), επί κεφαλής της οποίας ήταν ο εισαγγελεύς Πρωτοδικών Αθανάσιος Αθανασιάδης. Ως διάμεσο εχρησιμοποιείτο μία κορασίδα 10-12 ετών, η οποία έγραφε τα κείμενα με μεγάλη ταχύτητα. [4]

Σημαντικά πνευματιστικά φαινόμενα επετεύχθησαν το 1924-5 στο Ηράκλειο Κρήτης, από ομάδα επί κεφαλής της οποίας ήταν ο χημικός Ελευθέριος Πλάτων, με συμμετοχή πολλών εκπαιδευτικών και άλλων επιστημόνων. [5]

Ο γνωστός λογοτέχνης Πολύβιος Δημητρακόπουλος, ο οποίος υπήρξε και εξαιρετικός μεσάζων, εκτός από τα μυθιστορήματα, τραγωδίες, θεατρικά έργα κ.λπ., συνέγραψε και ένα ογκώδες έργο με τον γενικό τίτλο: «Το Μυστικόν της Ζωής» όπου εξετάζει και την Φυσιολογία του Πνευματισμού. Το έργο αυτό δεν εκδόθηκε ολόκληρο, παρά μόνον περιληπτικά, σε μία σειρά 10 ομιλιών με τον τίτλο: «Ο Πνευματισμός. Ζωή και επίζησις» (1919).


ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Το 1876-1877 εκδόθηκαν στην Κωνσταντινούπολη τα τρία εκλαϊκευτικά έργα του Αλλάν Καρντέκ. («Τι εστίν ο Πνευματισμός», «Το βιβλίον των Πνευμάτων», «Το βιβλίον των Πνευματομυστών»), τα οποία συνετέλεσαν στην κατανόηση των βασικών αρχών του πνευματισμού.

Από τα εκδοθέντα βιβλία στην Ελλάδα, το πιο αξιόλογο είναι του Θ. Δομίνου: «Τα μαγνητιστικά και πνευματιστικά φαινόμενα» (1887).

Πρώτη συστηματική εκδοτική προσπάθεια υπήρξε το πνευματιστικό περιοδικό «Η χαραυγή του ανθρωπισμού», (1921-1926) του Χρήστου Δημάρατου.

Παλαιότερα, το 1891, είχαν εκδοθεί τα βραχύβια περιοδικά «Νέος Πυθαγόρας» από τον Θ. Δόμινο, και το «Φύσις» από τον Φρ. Πρίντεζη. Σποραδικά επίσης εξεδίδοντο διάφορα βιβλία περί πνευματισμού και υπνωτισμού. Ιδιαίτερη επίδραση στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης άσκησαν μερικά μεταφρασμένα έργα που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Φέξη.


ΠΝΕΥΜΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΩΜΑΤΕΙΑ - ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ

Το 1923 ιδρύθηκε από τον ιατρό Άγγελο Ευαγγέλου (Τανάγρα) η «Εταιρία Ψυχικών Ερευνών», η οποία εξέδιδε και το περιοδικό «Ψυχικαί Έρευναι» (1925-1942). Ο Τανάγρας, ενώ στην πράξη εργαζόταν σε καθαρά πνευματιστικές βάσεις, στην θεωρία δεν δεχόταν τον πνευματισμό, εξηγώντας όλα τα φαινόμενα βάσει της ψυχοφυσιολογίας. Συνεπώς ο Τανάγρας ουσιαστικά δεν ανήκει στον χώρο του πνευματισμού.

Το 1937 ιδρύθηκε η «Ελληνική Εταιρία Μεταψυχικών Σπουδών», με πρωτοβουλία των: Ναυάρχου Κων. Μελά και Γ. Χριστοδουλάκη. Σκοπός της Εταιρίας ήταν η επιστημονική μελέτη των πνευματιστικών φαινομένων και η διαφώτιση του κοινού με σειρά διαλέξεων και δημοσιευμάτων. Ο δεύτερος των ιδρυτών Γεώργιος Χριστοδουλάκης δημοσίευσε μεταφράσεις 16 συνολικά έργων, με τον γενικό επίτιτλο «Μεταψυχική Βιβλιοθήκη».

Ο Κων. Μελάς το 1946 ίδρυσε ένα άλλο σωματείο, με την ονομασία «Πνευματιστικός Σύνδεσμος Αθηνών». Ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα για την διάδοση του πνευματισμού στην Ελλάδα, με διαλέξεις και δημιουργία πολλών πειραματικών ομάδων, προς παρηγοριά των πενθούντων. Από το 1947 εξέδιδε και το περιοδικό «Ο Κόσμος της Ψυχής».

Το 1956 πραγματοποιήθηκε η συγχώνευση των δύο ανωτέρω σωματείων, με την ονομασία «Μεταψυχική Εταιρία Αθηνών», πρόεδρος της οποίας εξελέγη ο καθηγητής Παν. Γιωτόπουλος. Η Εταιρία αυτή συνέχισε την έκδοση του περιοδικού «Ο Κόσμος της Ψυχής» μέχρι το 1980 και εξέδωσε αρκετά βιβλία με συναφές περιεχόμενο.

Το 1972 ιδρύθηκε ο Πνευματιστικός Όμιλος Αθηνών «Το Θείον Φως», αποτελώντας την συνέχεια ενός στενού πνευματιστικού κύκλου που λειτουργούσε τουλάχιστον από το 1960 στο Χαλάνδρι. Μοναδικό διάμεσο του Ομίλου υπήρξε ο Γεώργιος Πιζάνης, ο οποίος επί μία περίπου εικοσαετία μετέδωσε ένα πλήθος διδασκαλιών Ανωτάτων Ουρανίων Διδασκάλων. Ο Όμιλος έχει εκδώσει αρκετά βιβλία με πνευματιστικές διδασκαλίες. Επίσης εκδίδει από το 1970 ομώνυμο περιοδικό.

Τα ανωτέρω είναι τα σωματεία με την πιο αξιόλογη πνευματιστική δραστηριότητα. Υπάρχουν και άλλα τα οποία προσέφεραν ή προσφέρουν ακόμη σημαντικό έργο. Μερικά από αυτά είναι: Ο «Πνευματιστικός και Μεταψυχικός Σύνδεσμος Πατρών» (1946), ο «Σύνδεσμος των φίλων της Μεταψυχικής» (1953), η «Ένωσις Ερευνητών Μεταψυχικών Φαινομένων "Ο Άγιος Νεκτάριος"», η «Αδελφότης Πνευματιστών Καλλιθέας, "Η χριστιανική Αγάπη"», ο «Όμιλος μεταψυχιστών "Το Χριστιανικόν Φως"» στη Μυτιλήνη (1958) και άλλα.


ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

Εναντίον του Πνευματισμού έχουν εκδηλωθεί και μερικές αντιδράσεις και κατηγορίες, ως προς την αξιοπιστία του. Ο κυριότερος εκπρόσωπος αυτής της πλευράς υπήρξε ο καθηγητής της Θεολογίας Παναγιώτης Τρεμπέλας, με το έργο του «Ο Πνευματισμός», (1925, με επανεκδόσεις).


ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

  1. ↑ (Αλέξανδρου Ραγκαβή, Απομνημονεύματα, Τόμος Β΄, Εν Αθήναις 1895, σελ. 287-291).
  2. ↑ Κρίτωνος Σουρή: «Γεώργιος Σουρής και η εποχή του». Εν Αθήναις 1949, σελ. 232-242. Στην σελίδα 232 του βιβλίου δημοσιεύεται μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα φωτογραφία πνευματιστικής συνεδρίασης από το σαλόνι του ποιητή, με το χρησιμοποιούμενο για τον πνευματισμό τραπεζάκι.
  3. ↑ Π. Γιωτόπουλου: Η Μεταψυχική ως επιστήμη και ως φιλοσοφία. Αθήναι 1956, σελ. 89.
  4. ↑ Τις σχετικές πληροφορίες δημοσίευσε υπό μορφή κατηγορητηρίου ο Μιχ. Γαλανός στο περιοδικό «Ανάπλασις», 1938, σελ. 90-93 και 109-112.
  5. ↑ Ελ. Πλάτωνος: Τι είμεθα; Διάλεξις επί θαυμασίων πνευματιστικών φαινομένων και της πνευματικής εξελίξεως. Εν Ηρακλείω 1925.