Σε ολόκληρο το Μεσαίωνα, η πρωταρχική σκέψη, που θερμαίνει τούς περισσότερους ταξιδιώτες κατά τις περιπλανήσεις τους, είναι τα εκκλησιαστικά κειμήλια και τα λείψανα των αγίων. Και η μεγαλύτερη φιλοδοξία τους: ν΄ αποκτήσουν κάποιο ιερό ενθύμιο από τούς ναούς και τα μοναστήρια τής Ανατολής. Τα κειμήλια προσφέρονται σε απίστευτη ποικιλία από τον κλήρο, που συναγωνίζεται σε φαντασία και εφευρετικότητα τούς πανούργους μοναχούς.

Ο βυζαντινός κλήρος καπηλεύεται την πίστη και την ευλάβεια των ξένων προσκυνητών σκηνοθετώντας και χαλκεύοντας κατά χιλιάδες «αυθεντικά αντικείμενα».

Στον Παρθενώνα, που έχει μετατραπεί σε ναό, έχει συγκεντρωθεί τόσος πλούτος «ιερών κειμηλίων και αγίων λειψάνων», που η δούκισσα τής Αθήνας θερμοπαρακαλούσε το 1379 τον αρχιεπίσκοπο Βελλεστέριο, να τής προμηθεύσει μερικά. Ιδού το σχετικό έγγραφο (βρίσκεται στο Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο): «Σεβάσμιε πάτερ, έμαθα, ότι στο ναό τής Παναγίας των Αθηνών υπάρχουν πολλά λείψανα τής Παναγίας και άλλων αγίων. Παρακαλώ, λοιπόν, την υμετέρα πατρικότητα, να μού στείλετε από τα λείψανα αυτά και θα μού προσφέρετε μεγάλη εκδούλευση».