Σε τουρκική εταιρεία ανετέθη η δορυφορική φωτογράφηση της ελληνικής επικράτειας ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΩΒΑΙΟΣ Η ανάθεση της δορυφορικής φωτογράφησης της ελληνικής επικράτειας σε τουρκική εταιρεία θα χαρακτηριζόταν κακόγουστο σενάριο ακόμη και στην περίπτωση ενός μέτριου θρίλερ κατασκοπείας. Παρά ταύτα, η αδιαμφισβήτητα… θετική πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων φαίνεται ότι έχει γεμίσει με τόση αισιοδοξία την κυβέρνηση της ΝΔ, ώστε να προχωρήσει στην κατακύρωση ενός τόσο σημαντικού έργου σε εταιρεία τουρκικών συμφερόντων και μάλιστα «με το αζημίωτο». Βάσει δύο διαγωνισμών που προκηρύχθηκαν στα μέσα του 2006 και στις αρχές του 2007, η ελληνική κυβέρνηση έχει παραχωρήσει τα δικαιώματα διαχείρισης των δορυφορικών εικόνων της ελληνικής επικράτειας στην τουρκική εταιρεία Inta Space Turk. Κάποιες μικρές «λεπτομέρειες» όμως έχουν προκαλέσει σημαντικές ενστάσεις, κάποιες από τις οποίες έχουν πάρει και τον δρόμο προς τα δικαστήρια. Η εντυπωσιακά «καλόπιστη» αυτή πρωτοβουλία είναι γνωστή στους στρατιωτικούς κύκλους και συναντά έντονες αντιδράσεις από έλληνες αξιωματικούς και επιτελείς, οι οποίοι καλούνται να ισορροπήσουν μεταξύ υπεράσπισης εθνικών συμφερόντων, προστασίας κρατικών απορρήτων και κυνισμού της ελεύθερης οικονομίας. Ταυτοχρόνως όμως ελληνικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις φωτογραφίζονται σχεδόν επί καθημερινής βάσης, από έναν δορυφόρο τον οποίο διαχειρίζεται τουρκική εταιρεία. Ένα από τα πλέον παράδοξα στοιχεία της υπόθεσης εντοπίζεται στο γεγονός ότι ο πρώτος από τους διαγωνισμούς για την ανάθεση του έργου προκηρύχθηκε για λογαριασμό στρατιωτικής υπηρεσίας και συγκεκριμένα της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού. Τον Ιούνιο του 2006 η «Κοινωνία της Πληροφορίας» προκήρυξε τον διαγωνισμό με θέμα «Προμήθεια δορυφορικών εικόνων για την παραγωγή νέων προϊόντων για τη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού». Ο προϋπολογισμός του έργου έφθανε το 1,5 εκατ. ευρώ και στις αρχές Νοεμβρίου του ίδιου έτους κατακυρώθηκε στην εταιρεία Space Consulting ΑΕ, με το ποσό της σχετικής σύμβασης να ανέρχεται σε περίπου 1,35 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Οι όροι του διαγωνισμού και η σύμβαση που υπεγράφη προέβλεπε τη λήψη δορυφορικών εικόνων βάσει εξαιρετικά εξειδικευμένων τεχνικών προδιαγραφών: ανάλυση εικόνας με ευκρίνεια ενός μέτρου στις 25 μοίρες για ολόκληρη την επικράτεια. Με λίγα λόγια, όπως είναι σε θέση να διαβεβαιώσουν οι γνωρίζοντες την υπόθεση, οι προδιαγραφές αυτές συμπίπτουν απολύτως με τις δυνατότητες ενός και μόνο δορυφόρου, του Ikonos. Όπως προκύπτει, τον Ikonos διαχειρίζονται δύο εταιρείες: η τουρκική Inta Space Turk με έδρα την Αγκυρα και η European Space Imaging με έδρα το Μόναχο, με τις οποίες εν τέλει και υπεγράφησαν οι σχετικές συμβάσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι με βάση τις επιλεγμένες αυτές προδιαγραφές (ανάλυση 1 μ. και σε συνδυασμό με τη χαμηλή τιμή ανά εικόνα, που ανέρχεται σε 7,5 ευρώ ανά τ. χλμ.) αποκλείστηκε για παράδειγμα από τον επίμαχο διαγωνισμό ο δορυφόρος Quickbird, που προσφέρει καλύτερες αναλύσεις εικόνων και τον οποίο διαχειρίζεται στην Ευρώπη ιταλική εταιρεία. Παρά ταύτα και παρʼ όλο που οι ελληνοϊταλικές σχέσεις είναι πολύ πιο αρμονικές απʼ ό,τι οι ελληνοτουρκικές κρίθηκε περισσότερο… συμφέρουσα η ανάθεση της δορυφορικής παρακολούθησης και φυσικά η καταβολή του σχετικού τιμήματος σε τουρκική εταιρεία. Ο ρόλος της Inta Space είναι πιο σύνθετος απʼ όσο μπορεί να φανταστεί κανείς διαβάζοντας μόνο τα παραπάνω στοιχεία. Πρόκειται για εταιρεία η οποία δημιουργήθηκε πριν από περίπου έξι χρόνια, αφότου έκλεισε η Space Imaging Europe, η οποία έδρευε στην Αθήνα και διαχειριζόταν ως εκείνη την περίοδο τον Ikonos σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Η τουρκική εταιρεία θεωρείται ιδιωτική, όμως οι υπάρχουσες πληροφορίες αναφέρουν ότι δημιουργήθηκε με την ενεργό υποστήριξη του υπουργείου Εθνικής Άμυνας της Τουρκίας. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο ότι με βάση στοιχεία που χρησιμοποιεί η ίδια η εταιρεία για τη διαφήμισή της, πριν και κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ, η Inta Space Turk είχε φωτογραφίσει εκτάσεις στη μείζονα περιοχή της Μέσης Ανατολής, συνολικού εμβαδού που ξεπερνούσε τα 200.000 τ. χλμ. Ετσι, οι τούρκοι ανώτατοι αξιωματικοί έχουν σήμερα κατά πάσα βεβαιότητα την πολυτέλεια να παρακολουθούν μέσω δορυφόρου τις ελληνικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, ενώ από την ελληνική κυβέρνηση καταβάλλονται εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ γιʼ αυτόν ακριβώς τον σκοπό! Τη σχετική εντολή έχει δώσει η ίδια η ελληνική κυβέρνηση, χωρίς να είναι ως σήμερα απολύτως βέβαιο αν οι αρμόδιοι γνώριζαν τι έκαναν όταν υπέγραφαν τις σχετικές συμβάσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, η τουρκική εταιρεία διαχείρισης των εικόνων του δορυφόρου έχει καλύψει ως σήμερα με φωτογραφίες τουλάχιστον το 25% του ελληνικού χερσαίου και θαλάσσιου χώρου, συμπεριλαμβανομένων των νησιών, του Έβρου και των μεγάλων αστικών κέντρων. Μεταξύ των εικόνων που διαθέτει ο δορυφόρος περιλαμβάνονται, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν την υπόθεση, οι εγκαταστάσεις των ναυστάθμων της Σαλαμίνας και της Σούδας, καθώς και οι αεροπορικές βάσεις της Σκύρου, της Λήμνου και πολλές άλλες. Τα σημεία της επικράτειας που παρουσιάζουν μικρότερο «ενδιαφέρον», όπως η Ήπειρος, η Βοιωτία και η Δυτική Αττική, έχουν καλυφθεί φωτογραφικώς από τη γερμανική εταιρεία που διαχειρίζεται τον Ikonos. Τα ευτράπελα όμως δεν σταματούν σε αυτή την περίπτωση. Στο τέλος του 2006 η εταιρεία Αγρογή ΑΕ, η οποία εμπίπτει στην εποπτική ευθύνη του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, προκήρυξε νέο διεθνή διαγωνισμό, υπό τον τίτλο «Παροχή επεξεργασμένων ορθοφωτοχαρτών από δορυφορικές εικόνες». Ο προϋπολογισμός αυτού του έργου ανερχόταν σε 4 εκατ. ευρώ, πλέον ΦΠΑ 19%. Στην πρώτη φάση αξιολόγησης των προσφορών από αρμόδια επιτροπή, προκρίθηκαν τέσσερις από τις έξι εταιρείες που συμμετείχαν στον διαγωνισμό, παρʼ όλο που οι τέσσερίς εξ αυτών δεν είχαν καν υποβάλλει όλα τα απαραίτητα δικαιολογητικά. Η «γενναιοδωρία» της αρμόδιας επιτροπής βασίστηκε στο επιχείρημα περί διασφάλισης της διαφάνειας του διαγωνισμού. Μια εταιρεία προσέφυγε δικαστικώς κατά της πρώτης αυτής αξιολόγησης ζητώντας τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων. Όπως έχει επισημανθεί και σε έγγραφα ενώπιον της Δικαιοσύνης, η σύνθεση της επιτροπής «αξιολόγησης, κατακύρωσης, παρακολούθησης και παραλαβής» του διαγωνισμού ήταν αντίθετη με τις προβλέψείς της νομοθεσίας. Ο λόγος που επισημαίνεται στις σχετικές προσφυγές είναι ότι στην επιτροπή μετείχαν μέλη του ΔΣ της Αγρογή ΑΕ, παρʼ όλο που σύμφωνα με τη σχετική διάταξη δεν μπορεί ένα πρόσωπο να έχει γνωμοδοτική ιδιότητα σε έναν διαγωνισμό και ταυτοχρόνως να αποφασίζει για τις γνωμοδοτήσεις του εαυτού του. Κατά σύμπτωση και σε αυτόν τον διαγωνισμό προκρίνονται οι προδιαγραφές που συμπίπτουν με αυτές του δορυφόρου Ikonos, παρά το γεγονός ότι στη διαδικασία συμμετέχουν και τέσσερις ελληνικές εταιρείες. Έτσι, η τουρκική εταιρεία διαχείρισης των δορυφορικών εικόνων Inta Space Turk μπορεί να ελπίζει ότι θα βρεθεί στην εξαιρετικά ευχάριστη θέση να αποκτά πολύτιμα αρχεία δορυφορικών εικόνων από ολόκληρη την ελληνική επικράτεια για λογαριασμό δύο «πελατών». Στην ουσία όμως θα παρέχει μία και μοναδική υπηρεσία, την οποία θα πληρώνεται διπλά: αφενός βάσει του έργου της «Κοινωνίας της Πληροφορίας», αφετέρου βάσει του έργου της Αγρογή ΑΕ. ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΔΟΡΥΦΟΡΟΥ Ο δορυφόρος Ikonos τέθηκε σε τροχιά το 1999. Κινείται με ταχύτητα 26.000 χλμ. την ώρα (7 χλμ. ανά δευτερόλεπτο), σε ύψος 680 χλμ. από την επιφάνεια της Γης, και ζυγίζει 725 κιλά. Η Inta Space Turk διαχειρίζεται τις εικόνες από τον επίγειο σταθμό στην Άγκυρα και μεταξύ των υπηρεσιών που έχει εκτελέσει συγκαταλέγονται το Σύστημα Επίγειας Αναγνώρισης Δεμάτων της Πολωνίας και το Εθνικό Κτηματολόγιο του Αζερμπαϊτζάν. Όπως αναφέρουν τα στελέχη της εταιρείας, φιλοδοξία τους είναι να κατακτήσουν μια κυρίαρχη θέση στην περιοχή της Ευρασίας αρχικώς και της Κεντρικής Ασίας στη συνέχεια. “To Βήμα”, Σάββατο 9 Ιουνίου 2007, σελ. Α4 (http://digital.tovima.gr/Newspaper.aspx?d=20070609&p=4) Μου δημιουργήθηκε η εξής απορία: αν απευθυνθώ στην Inta Space Turk (http://www.sieurasia.com/english/html/eng_index.htm) και ζητήσω δορυφορική φωτογράφηση της Τουρκίας, η έκταση της οποίας είναι περίπου εξαπλάσια από αυτή της Ελλάδας, με οκτώ (8) εκατομμύρια ευρώ καθαρίζω; Κοψοχρονιά, δηλαδή. Όσα βούτηξαν (http://www.naftemporiki.gr/news/static/07/06/06/1342979.htm) οι άλλοι από το Πάντειο! Θα τσοντάρει κανείς, για να πάμε στην Κόκκινη Μηλιά; ΑΝΑΝΕΩΣΗ 10-6-2007 Υπάρχουν ορισμένες ενδιαφέρουσες “λεπτομέρειες”, οι οποίες φαίνεται πως “διέφυγαν” από το συντάκτη του άρθρου. Η Ελλάδα, ως πλήρης εταίρος της ευρωπαϊκής κοινοπραξίας BOC (Besoins Opérationnels Communs), στην οποία συμμετέχουν ακόμη η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Γερμανία και το Βέλγιο, έχει πρόσβαση στις εικόνες του στρατιωτικού δορυφόρου Helios-2A (http://fr.wikipedia.org/wiki/Satellite_Helios_II-A), ο οποίος καλύπτει όλες τις περιοχές (http://greekmilitary.net/specialweapons.htm) του άμεσου ενδιαφέροντός μας. O Helios-2A εκτοξεύθηκε (http://www.physorg.com/news2438.html) από το διαστημοδρόμιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (http://esamultimedia.esa.int/docs/sites/Greece.html), στη βάση Κουρού (http://www.spacetravels.gr/html/european_spaceport.html) της Γαλλικής Γουϊάνας (βορειοανατολικά της Νότιας Αμερικής), το Σάββατο 18 Δεκεμβρίου 2004 και τέθηκε μία ώρα μετά σε χαμηλή τροχιά, περίπου επτακόσια χιλιόμετρα από την επιφάνεια της γης. Η οπτική του ακρίβεια είναι τριάντα εκατοστά, ενώ είναι εξοπλισμένος με υπέρυθρα φίλτρα, για να χρησιμοποιείται και τη νύχτα. Έχει τη δυνατότητα λήψης εκατό φωτογραφιών την ημέρα, κατά τη διάρκεια της οποίας εκτελεί δεκαπέντε περιστροφές γύρω από τη Γη. Ο μέγιστος χρόνος ζωής του είναι πέντε έτη, γιʼ αυτό θα αντικατασταθεί από τον Helios-2B το Δεκέμβριο του 2008. Οι διαπραγματεύσεις για τη συμμετοχή της χώρας μας είχαν ξεκινήσει το 1998, όμως σταμάτησαν το 2001. Αυτό το χρονικό διάστημα, Υπουργός Εθνικής Άμυνας ήταν ο Άκης Τσοχατζόπουλος, ο οποίος αντικαταστάθηκε τον Οκτώβριο του 2001 από το Γιάννο Παπαντωνίου. Μετά την αλλαγή κυβέρνησης, ο νέος Υπουργός Εθνικής Άμυνας Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος, ζήτησε επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων. Τελικά, μετά την επίσκεψη (http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=599238&lngDtrID=244) της Υπουργού Άμυνας της Γαλλίας, η σχετική συμφωνία υπεγράφη την Παρασκευή 13 Απριλίου 2005. Η οικονομική συνεισφορά της χώρας μας είναι της τάξης του 2,5%, ενώ το κόστος συμμετοχής υπολογίζεται στα ογδόντα εκατομμύρια ευρώ, ως το 2015. H εγκατάσταση τερματικού σταθμού εδάφους, ώστε να παραλαμβάνεται και να αναλύεται οπτικό υλικό, πλησιάζει τα δεκαπέντε εκατομμύρια ευρώ (σημείωση: ο σχετικός διαγωνισμός, ακυρώθηκε!). Και κάπου εδώ, φτάνουμε στο μεγάλο ερωτηματικό της υπόθεσης… Στις 15 Φεβρουαρίου 2006, έγινε ο πρώτος ανασχηματισμός της κυβέρνησης Καραμανλή και νέος Υπουργός Εθνικής Άμυνας, ορίστηκε ο Ευάγγελος Μεϊμαράκης. Ως εκ θαύματος, τέσσερις μήνες μετά ακολουθεί η προκήρυξη της Κοινωνίας της Πληροφορίας ΑΕ, για λογαριασμό της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού! Υπενθυμίζεται η επί Σπηλιωτόπουλου διαμαρτυρία (http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=671864&lngDtrID=252) της Κυβέρνησης (Δεκέμβριος 2005), για τις δορυφορικές εικόνες ελληνικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων που παρουσιάζονται μέσω του προγράμματος Google Earth, οι οποίες έχουν τριπλάσια ή καλύτερη ευκρίνεια από τις αντίστοιχες στην Τουρκία. Επειδή με αυτά τα θέματα (http://www.elesme.gr/elesmegr/periodika/t27/t27_02.htm) δεν παίζουν, νομίζω πως κάποιοι οφείλουν εξηγήσεις και να μας κουνήσουν το μανδήλιον. ΑΝΑΝΕΩΣΗ 15-6-2007 Σε δημοσίευμα της 12ης Ιουνίου, το “Βήμα” καταγράφει αντίδραση της τουρκικής πρεσβείας στην Αθήνα, μετά από σχετική γνωμοδότηση της Μονάδας Παρακολούθησης Συμβάσεων Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Δικαίου. Παράλληλα, με επιστολή που δημοσιεύτηκε χτες, η Space Consulting (η ελληνική εταιρεία που ανέλαβε τελικά το έργο), υποστηρίζει πως η εντολή για φωτογράφηση και η μεταφόρτωση των δεδομένων, γίνονται από το σταθμό εδάφους της Space Imaging Europe στη Γερμανία. H Space Imaging Europe, ελέγχεται από τη Space Imaging Middle East, που με τη σειρά της ελέγχεται από την αμερικανική GeoEye. Eν προκειμένω, στρατιωτικοί και πολιτικοί κύκλοι, εντοπίζουν το πρόβλημα στην πρόσβαση της Space Imaging Eurasia (Inta Spaceturk), στο αρχείο που δημιουργείται (όλες οι φωτογραφίες, από οποιοδήποτε εντολοδόχο σταθμό εδάφους, αποθηκεύονται αυτόματα σε κοινό αρχείο). Στη διεύθυνση imagesearch.geoeye.com (http://imagesearch.geoeye.com/), μπορεί ο κάθε χρήστης να ψάξει για διάφορες “επικίνδυνες” τοποθεσίες (νησιά κοντά στα μικρασιατικά παράλια, μονάδες στη Βόρεια Ελλάδα κ.λπ.). Όπως ορθά επισημάνθηκε από τη Space Consulting, υπάρχουν φωτογραφίσεις εντός του 2007, με εντολή του σταθμού εδάφους στη Γερμανία. Όμως, το ενδιαφέρον στοιχείο είναι οι αρκετές εντολές από το σταθμό της Space Imaging Eurasia στην Τουρκία, κατά τα προηγούμενα έτη (2000-2006 -ο Ikonos εκτοξεύτηκε το 1999). Μάλιστα, κάποιες από αυτές, καλύπτουν περιοχές στις οποίες πρόσφατα είχαμε κάποια “προβληματάκια”, που εντέχνως αποσιωπήθηκαν από τα αθηναϊκά ΜΜΕ, αλλά όχι από τον τοπικό τύπο. Υπενθυμίζεται ότι η χώρα μας είχε ήδη πρόσβαση στο στρατιωτικό δορυφόρο Helios-2Α, πριν αρχίσει η διαδικασία με τον Ikonos. Πηγή :Βημα / tomati.net