Μασονία, τεκτονισμός, ελευθεροτεκτονισμός, έννοιες ευρέως διαδεδομένες, που αποτελούν αντικείμενο συνωμοσιολογίας και όχι άδικα, αφού τα πεπραγμένα των στοών χαρακτηρίζονται από μία πλήρη μυστικοπάθεια. Θεωρίες που θέλουν τους ελευθεροτέκτονες να είναι γνώστες των πάντων και αρχηγοί της νέας τάξης πραγμάτων, μετρούν πολλά χρόνια ύπαρξης, ωστόσο οι ίδιοι οι ελευθεροτέκτονες τόσο σε δηλώσεις τους σε δημοσιογράφους, που προσπαθούν να βγάλουν λαβράκι εξιχνιάζοντας τα ανεξιχνίαστα, αλλά και στην προσωπική τους και επίσημη ιστοσελίδα της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος αρνούνται οποιοδήποτε πολιτικό πρόσημο. Ποια είναι όμως η Εθνική Μεγάλη Στοά της Ελλάδος; Τι είναι ο ελευθεροτεκτονισμός ή αλλιώς μασονία;

Εθνική Μεγάλη Στοά της Ελλάδος

Η Εθνική Μεγάλη Στοά της Ελλάδος ιδρύθηκε στις 7 Ιουνίου 1986 από μέλη της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος και σήμερα αποτελεί μία εκ των δύο κυρίων Ελευθεροτεκτονικών Μεγάλων Στοών που δραστηριοποιούνται στον Ελλαδικό χώρο.

Μέχρι το 1940 φορέας του Ελευθεροτεκτονισμού στην Ελλάδα ήταν η «Γαληνότατη Μεγάλη Ανατολή της Ελλάδας», η οποία και διοικούσε τους τρεις πρώτους συμβολικούς βαθμούς. Πρακτικά η Γαληνοτάτη Μεγάλη Ανατολή της Ελλάδας ελεγχόταν από το «Ύπατο Συμβούλιο του 33ου βαθμού», που εκπροσωπούσε τον Σκωτικό Τύπο (4ος έως 33ος βαθμός). Το 1940 η Γαληνοτάτη Μεγάλη Ανατολή της Ελλάδας μετονομάστηκε σε «Μεγάλη Στοά της Ελλάδας» και η «Ηνωμένη Μεγάλη Στοά της Αγγλίας» την αναγνώρισε ως κανονική υπό όρους. Οι όροι αυτοί αφορούσαν στην από μέρους της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδας υποχρέωση να απομακρυνθεί πλήρως από τις πρακτικές της «Μεγάλης Ανατολής της Γαλλίας» και να υιοθετήσει αυστηρώς τα «Αρχαία Οριοθέσια» του Ελευθεροτεκτονισμού. Το 1952 ιδρύθηκε η αγγλόφωνη Στοά «Παρθενών, υπ’ αριθμ. 112», η οποία εργαζόταν αυστηρώς σύμφωνα με τα Αρχαία Οριοθέσια.

Ύστερα από την διάσπαση (1986) της «Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος» (της εδρεύουσας στην οδό Αχαρνών 19 και Σουρμελή), μέλη που είχαν παραμείνει στην Μεγάλη Στοά της Ελλάδος, που μέχρι τότε ασκούσε τον τύπο του A.A.S.R. (Πρόκειται για το αγγλιστί αρκτικόλεξο της επίσημης πλήρους ονομασίας που είναι “Ancient (and) Accepted Scottish Rite” του τεκτονικού (μασονικού) συστήματος το οποίο στην ελληνική έχει αποδοθεί ως «Αρχαίος (και) Αποδεδεγμένος (ή Αποδεκτός) Σκωτικός Τύπος», με αντίστοιχο ελληνικό αρκτικόλεξο Α.Α.Σ.Τ. ), διαφώνησαν με τις προωθούμενες από τον τότε Μ. Διδάσκαλο αλλαγές στα θεσμικά (στο καταστατικό, στις αρχές και πρακτική και εν τέλει στα τυπικά), που οδήγησαν την Μ. Στοά (δηλ. αυτήν της οδού Αχαρνών) στην αλλαγή του Τύπου και την υιοθέτηση εφεξής του Τύπου του επονομαζόμενου «Αρχαίων Ελευθέρων και Αποδεκτών Τεκτόνων» (Α.Ε. & Α.Τ. ή A.F.A.M αγγλιστί). Αυτοί οι διαφωνούντες τελικά (τον Φεβ. 1988) αποχώρησαν από την Μ. Στοά διακηρύσσοντας την προσήλωσή τους στον Αρχαίο & Αποδεδεγμένο Σκωτικό Τύπο και επανασύστησαν την Μεγάλη Στοά της Ελλάδος του «Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου» το 1988.

Σκωτικός Τύπος

Ο Σκωτικός Τύπος ήταν ο μόνος ασκούμενος στην Ελλάδα Τεκτονικός Τύπος μέχρι και το 1980. Η τότε εισαγωγή του «Τύπου της Υόρκης» είχε εντέλει ως συνέπεια το 1986 την διάσπαση της «Μ. Στοάς της Ελλάδας» και την δημιουργία της «Εθνικής Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος» που εδρεύει έως σήμερα εις το εν Αθήναις Μέγαρον της οδού Ερεσσού 38Α.

Οι αναγνωρισμένοι σήμερα 33 βαθμοί του Αρχαίου και Αποδεδεγμένου Σκωτικού Τύπου είναι:

1 Μαθητής
2 Εταίρος
3 Διδάσκαλος
4 Μυστικός Διδάσκαλος
5 Τέλειος Διδάσκαλος
6 Εξ απορρήτων Γραμματεύς
7 Έφορος και Δικαστής
8 Επόπτης των Οικοδομών
9 Εκλεκτός Διδάσκαλος των Εννέα (9)
10 Εκλεκτός Διδάσκαλος των δεκαπέντε (15)
11 Υπέρτατος Εκλεκτός των 12
12 Μέγας Διδάσκαλος Αρχιτέκτων
13 Ιππότης της Βασιλικής Αψίδος
14 Μέγας Εκλεκτός, Τέλειος και Υπέρτατος Τέκτων
15 Ιππότης Ανατολής ή του Ξίφους
16 Πρίγκηψ της Ιερουσαλήμ
17 Ιππότης Ανατολής και Δύσεως
18 Πρίγκηψ Ροδόσταυρος, Ιππότης του Αετού και του Πελεκάνος
19 Μέγας Ποντίφηξ
20 Μέγας Διδάσκαλος των Συμβολικών Στοών
21 Νωαχίτης ή Πρώσσος Ιππότης
22 Ιππότης Βασιλικού Πελέκεως ή Πρίγκηψ του Λιβάνου
23 Αρχηγός της Σκηνής
24 Πρίγκηψ της Σκηνής
25 Ιππότης του Χαλκού Όφεος
26 Πρίγκηψ της Χάριτος
27 Ιππότης Ταξιάρχης του Ναού
28 Ιππότης του Ηλίου
29 Σκώτος Ιππότης του Αγίου Ανδρέου
30 Ιππότης Καδώς, Ιππότης του Λευκού και του Μέλανος Αετού
31 Μέγας Επιθεωρητής Ταξιάρχης Δικαστής
32 Υπέρτατος Πρίγκιψ του Βασιλικού Μυστικού
33 Ύπατος Μέγας Γενικός Επιθεωρητής
Προσδιορισμός του τεκτονισμού από τους ίδιους τους ελευθεροτέκτονες

Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος,  από το 1811 μέχρι σήμερα ο Ελευθεροτεκτονισμός στη χώρα μας υπηρετείται από τα μέλη του, υποδεικνύοντας προς όλους την οδό της Αρετής, της Ηθικής και της Δικαιοσύνης, επί της οποίας οφείλουμε να βαδίζουμε κατά την διάρκεια της ζωής μας.

Οι ελεύθεροι Τέκτονες παγκοσμίως εργάζονται αδιαλείπτως υπέρ της ηθικής και πνευματικής ανορθώσεως της ανθρωπότητας, δια της ειρηνικής και βαθμιαίας ανυψώσεως του ατόμου. Ως ύπατο αγαθό θεωρούν την ελευθερία σκέψεως και συνειδήσεως και πρεσβεύουν ότι όλοι οι άνθρωποι γεννώνται ελεύθεροι, έχοντας τα ίδια δικαιώματα ως αδελφοί. Η πεποίθησή τους αυτή είναι ανεξάρτητη από οποιαδήποτε διαφορά υπάρχει μεταξύ τους και αφορά πνευματικά ή υλικά προσόντα, καταγωγή, κοινωνική θέση, εθνικότητα, φυλή, χρώμα, γλώσσα, ή θρησκεία.

Όλα αυτά τα χρόνια ο Τεκτονισμός, διδάσκει με βιωματικό τρόπο και προτρέπει να μεταδοθεί δια του παραδείγματος σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, η σπουδή της αγάπης, σαν το μοναδικό υλικό πλήρωσης της ελεύθερης συνείδησης του ανθρώπου. Προβάλει ότι η παγκόσμια πρόοδος πρέπει να γίνεται μόνο μέσω της εναρμόνισης των κοινών ανθρώπινων συμφερόντων, της εθελούσιας συνεργασίας, της αγάπης, του σεβασμού και της αμοιβαίας ανοχής. Όπως σε μια κοινωνία αδελφών ελευθέρως αλληλέγγυων, η οποία θα εξασφαλίζει στους πάντες την μέγιστη ελευθερία, τη μέγιστη ανάπτυξη και τη μέγιστη δυνατή ευημερία. Ο ΕΤεκτονισμός είναι βιωματική μεθοδολογία που καθοδηγεί τα μέλη του με συστηματική εργασία και αέναη οικοδόμηση, να βιώσουν την ενότητα με αρμονία, ένωση και ομόνοια, μέσα από την αναζήτηση της γνώσης «εν μέσω δικαιοσύνης και αγάπης».



Ποιοι μπορούν να γίνουν μέλη της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος

Κριτήρια

Για να εισχωρήσει κάποιος στον Ελευθεροτεκτονισμό πρέπει να αποταθεί αυτοβούλως σε κάποιο ήδη μέλος, που θα τον συστήσει και θα τον προτείνει και να κάνει από μόνος του αίτηση εισδοχής στη Στοά της κοινότητάς του. Πιο σπάνια είναι στις μέρες μας η περίπτωση όπου αυτός που επιθυμεί να εισέλθει στον Ελευθεροτεκτονισμό πρέπει να το ζητήσει τρεις φορές και όχι μόνο μία.

Κάποιες Στοές είναι πιο δεκτικές σε νέα μέλη ενώ άλλες περισσότερο επιλεκτικές. Ασχέτως με τον τρόπο που μια Στοά δέχεται υποψηφίους, ένας υποψήφιος για να γίνει δεκτός ως μέλος της και να μυηθεί από αυτή στον Ελευθεροτεκτονισμό, πρέπει να υπερψηφισθεί από τα μέλη της ενόσω αυτή είναι «ανοιχτή», δηλαδή ενόσω η Στοά εργάζεται. Το εάν ο υποψήφιος γίνεται αποδεκτός με σχετική ή απόλυτη πλειοψηφία, διαφέρει ανά περίπτωση και εξαρτάται από τον εσωτερικό κανονισμό της εκάστοτε Στοάς.

Γενικότερα, για να γίνει Ελευθεροτέκτονας στον (αμιγή) Τεκτονισμό, κάποιος υποψήφιος πρέπει:

Να είναι άνδρας ενήλικας που προσέρχεται αυτοβούλως.
Να πιστεύει σε κάποιο Υπέρτατο Ον, όποια υπόσταση και εάν έχει αυτό για τον καθένα. (Άθεοι δεν γίνονται δεκτοί).
Να έχει τουλάχιστον το ελάχιστο της αποδεκτής ηλικίας. Αυτό κυμαίνεται από 18 έως 25 έτη αναλόγως της Μεγάλης Στοάς (Στην Ελλάδα είναι τα 21 έτη).
Να είναι άνθρωπος καλών ηθικών αρχών, καλού χαρακτήρα και καλής φήμης.
Να είναι ψυχικά, διανοητικά και σωματικά υγιής. Δηλαδή, ο υποψήφιος πρέπει να μην πάσχει από κάτι που να τον εμποδίζει να εκτελεί τα καθήκοντά του.
Να είναι ελεύθερος από γέννησης. Η απαίτηση αυτή διατηρείται στην σύγχρονη εποχή ως ιστορικό αξίωμα.
Να έχει προταθεί από δύο ήδη μέλη της Στοάς, οι οποίοι και εγγυώνται (το κατά δύναμιν) για αυτόν.
Οι παραπάνω απαιτήσεις, γενικότερα, οριοθετούν την ελευθεροτεκτονική «κανονικότητα» ή μη του Τεκτονισμού. Μια αποδεκτή απόκλιση από αυτές είναι να επιτρέπεται σε έναν «Λυκιδέα» (τον υιό ενός Ελευθεροτέκτονα), να μυείται προ του ελάχιστου ορίου ηλικίας, ποτέ όμως πριν τα 18 του έτη. Στα πλαίσια του αμιγούς γυναικείου και του μικτού τεκτονισμού και ειδικά στα σώματα με «κανονική» καταγωγή είτε απευθείας από τη Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας είτε έμμεσα από το Διεθνές Τεκτονικό Τάγμα Le Droit Humain που με τη σειρά του κατάγεται επίσης από τη Μεγάλη Ανατολή της Γαλλίας, επιτρέπεται η εισδοχή γυναικών και η μύησή τους σε όλους τους τεκτονικούς βαθμούς.

Γυναίκες και ελευθεροτεκτονισμός

Στην Μεγάλη Στοά της Ελλάδος, δεν γίνονται δεκτές γυναίκες. Σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα τους, αναφέρουν ότι παραδοσιακά ο Ελευθεροτεκτονισμός δέχεται ως μέλη του μόνο άνδρες. Οι λιθοδόμοι, από τους οποίους προέρχεται ο σύγχρονος Ελευθεροτεκτονισμός ήταν μόνο άνδρες. Όταν ο Ελευθεροτεκτονισμός οργανώθηκε με την σημερινή του μορφή στην αρχή του 18ου αιώνα, η θέση των γυναικών στην κοινωνία ήταν διαφορετική από ότι σήμερα. Από σεβασμό και μόνο στην παράδοση, μόνο άνδρες μπορούν να γίνουν μέλη στην Μεγάλη Στοά της Ελλάδος. Υπάρχουν βέβαια οργανώσεις που λειτουργούν με τεκτονικές πρακτικές που δέχονται ως μέλη τους και γυναίκες.

Βαθμοί

Αφού γίνει κάποιος δεκτός στην Μεγάλη Στοά της Ελλάδος, αναλαμβάνει τον βαθμό του μαθητή. Οι τρεις βαθμοί της «συμβολικής στοάς» του ελευθεροτεκτονισμού είναι:

«μαθητής», ο βαθμός του νεοεισελθόντα ελευθεροτέκτονα,
«εταίρος», ο βαθμός του διελθόντα ελευθεροτέκτονα, και
«διδάσκαλος», ο βαθμός του εγερθέντα ελευθεροτέκτονα.
Οι βαθμοί αντιπροσωπεύουν φάσεις προσωπικής πνευματικής ανάπτυξης. Οι αλληγορικές έννοιες του ελευθεροτεκτονισμού προσλαμβάνονται διαφορετικά από κάθε ελευθεροτέκτονα, ανάλογα με το επίπεδό του, αλλά πάντα στα πλαίσια του συντάγματος στο οποίο εργάζεται. Η κοινή συμβολική διάρθρωση και τα κοινά «αρχέτυπα», ανά την υφήλιο, παρέχουν στον κάθε Ελευθεροτέκτονα τα μέσα για να δώσει τις δικές του απαντήσεις στα φιλοσοφικά ερωτήματα της ζωής.

Ο τεκτονισμός διακρίνεται σε «συμβολικό», όπου οι βαθμοί είναι «μαθητής», «εταίρος» και «διδάσκαλος». Πέραν αυτών υπάρχουν οι λεγόμενοι «φιλοσοφικοί» βαθμοί. Έτσι υπάρχει ο «Σκωτικός Τύπος» με 33 βαθμούς, ο Τύπος «Μισραΐμ-Μέμφις» με 95 βαθμούς, ο «Τύπος της Υόρκης» με 3 ομάδες βαθμών, ο «Αδωνιραμικός» με 11, ο «Τύπος του Σβέντεμποργκ» με 3 σειρές βαθμών, ο Εθνικός Ισπανικός Τύπος, ο Γαλλικός Τύπος, ο Αναθεωρημένος Σκωτικός κ.ο.κ. Πέραν αυτών υπάρχει και μία σειρά υψηλών βαθμών, τα ονομαζόμενα Arcana Arcanorum, τα οποία λειτουργούν στα πλαίσια συγκεκριμένων τύπων και αποδίδονται σε υψηλόβαθμους τέκτονες.

Τεκτονισμός και Θρησκεία

Ο Ελευθεροτεκτονισμός δηλώνει ρητά και ανοικτά πως δεν είναι ούτε θρησκεία ούτε υποκατάστατο θρησκείας. Άλλωστε εάν ήταν Θρησκεία, τότε θα υποχρέωνε τα μέλη του να απαρνηθούν την θρησκεία που είχαν πριν γίνουν μέλη, και να αποδεχθούν την θρησκεία του Τεκτονισμού. Αντίθετα κάθε υποψήφιος οφείλει να πιστεύει στον Θεό (της θρησκείας που εκείνος επιθυμεί).

Ο Τζέιμς Άντερσον (James Anderson) (1679-1739) στα Συντάγματα των Ελευθέρων Τεκτόνων του 1723 εισάγει την ιδέα της φυσικής θρησκείας, δηλαδή της πίστης στον μοναδικό Θεό που ο καθένας λατρεύει. Ο Ελευθεροτεκτονισμός αξιώνει οι υποψήφιοι του να πιστεύουν σε ένα «Υπέρτατο Ον», όποιο και αν είναι αυτό για τον καθένα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα άνδρες από μία ευρεία κλίμακα πίστεων να μπορούν να γίνουν Ελευθεροτέκτονες.

Οι ίδιοι οι ελευθεροτέκτονες, δηλώνουν πως πιστεύουν στον Μ.Α.Τ.Σ, τον Μεγάλο Αρχιτέκτονα του Σύμπαντος. Αναφέρουν, ότι επειδή στις μασονικές στοές ανήκουν άνθρωποι από όλο το φάσμα των θρησκειών, χριστιανοί, μουσουλμάνοι, ινδουιστές, κ.λπ., χρησιμοποιούν τον «Μεγάλο Αρχιτέκτονα του Σύμπαντος» για να εκφράσουν ότι πιστεύουν σε έναν Θεό, χωρίς να προσδίδουν συγκεκριμένη ταυτότητα.

Από την πλευρά της, η ορθόδοξη εκκλησία καταδικάζει τον τεκτονισμό. Το 1933 η Εκκλησία της Ελλάδος δήλωσε επισήμως πως όταν γίνεται κανείς μασόνος (μέλος του τεκτονισμού) τελεί πράξη αποστασίας από την εκκλησία και ως εκ τούτου, μέχρι να μετανοεί, το πρόσωπο που εμπλέκεται στο τεκτονισμό δεν μπορεί να μετέχει της θείας ευχαριστίας. Η στάση αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι ο Ελευθεροτεκτονισμός , λογίζεται ως συγκριτική πανθρησκεία και ως εκ τούτου δεν αποδέχεται το Χριστό ως μοναδικό Σωτήρα του ανθρώπου. Τον δέχεται δηλαδή ως μια σημαντική προσωπικότητα, όχι όμως ως τον σαρκωμένο Θεό όπως πρεσβεύει η Ορθόδοξη Εκκλησία αλλά και η πλειοψηφία των χριστιανικών ομολογιών. (Ρωμαιοκαθολική, Αγγλικανική, οι περισσότερες Προτεσταντικές κλπ.).

Τεκτονισμός και Πολιτικές Αντιδράσεις

Σύμφωνα με την Μεγάλη Στοά της Ελλάδος, ο τεκτονισμός δεν είναι πολιτική οργάνωση, δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με κόμματα και οι πολιτικές συζητήσεις, σε τεκτονικές συναντήσεις, απαγορεύονται αυστηρά. Πολλές θεωρίες έχουν συνδέσει τον ελευθεροτεκτονισμό με τη «νέα παγκόσμια τάξη» και δηλώνουν πως ο ελευθεροτεκτονισμός ως οργάνωση είτε τείνει στην παγκόσμια κυριαρχία ή μυστικά έχει τον έλεγχο της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής.

Αυτή η εικόνα δεν έχει ιδιότητα alt. Το όνομα του αρχείου είναι Κτηριο-της-Μεγάλης-στοάς-της-Ελλάδος-1.jpg

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ωστόσο, ότι βασική υποχρέωση των τεκτόνων είναι η διατήρηση της μυστικότητας για τα προσωπικά τους «εν οίκω». Καμία επίσημη βιβλιογραφία δεν επιβεβαιώνει τις παραπάνω παραδοχές και αυτή η περίφημη μυστικότητα έχει αποτελέσει τροφή για την δημιουργία μίας τεράστιας παραφιλολογίας γύρω από τον ελευθεροτεκτονισμό. Πηγές για τα ερωτήματα που προκύπτουν συχνά, αποτελούν «διαρροές» πρώην μελών μασονικών στοών, των οποίων οι πληροφορίες είτε είναι απόλυτα ελεγχόμενες, είτε είναι αδύνατο να επαληθευτούν. Ας μην ξεχνάμε ωστόσο, ότι οι ελευθεροτέκτονες απαγορεύεται να δίνουν πληροφορίες για την δράση και την ταυτότητα μελών οι οποίοι βρίσκονται εν ζωή.  Άλλες πηγές γύρω από το ζήτημα, αποτελούν διάφορες συνεντεύξεις που δίνουν κατά καιρούς διάφοροι διδάσκαλοι των μασονικών στοών σε δημοσιογράφους, με τις απαντήσεις τους για τα «απόκρυφα» του τεκτονισμού να είναι γεμάτες γενικολογίες. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, τονίζουν ότι μέλη των στοών, είναι άνθρωποι απ’ όλο το φάσμα της ανθρώπινης ζωής, όχι μόνο διακεκριμένοι πολιτικοί και επιχειρηματίες, αλλά και άνθρωποι των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων. Ο Χρήστος Μανέας, που διατέλεσε μέγας διδάσκαλος της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος, παραδέχθηκε στο παρελθόν ότι στον ελευθεροτεκτονισμό υπάρχουν από πολιτικοί μέχρι θυρωροί, ωστόσο, πολλές φορές προσπάθησαν να γίνουν μέλη άνθρωποι, που εσφαλμένα θεώρησαν ότι η είσοδός τους στον ελευθεροτεκτονισμό θα τους διασφαλίσει μία οικονομικά επιτυχημένη ζωή, πράγμα που προς απογοήτευσή τους δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, ενώ οι ίδιοι οδηγήθηκαν στην απομόνωση, μέχρι που αποχώρησαν.

Αυτή η περίφημη μυστικότητα, στην οποία είναι αδύνατον να αποδώσουμε αίτια χωρίς να συνωμοσιολογήσουμε οι ίδιοι και χωρίς να γεμίσουμε τα επιχειρήματά μας με ένα κάρο κούφιες υποθέσεις και ατεκμηρίωτες ρήσεις, είναι ο λόγος για τον οποίο ο ελευθεροτεκτονισμός φαντάζει τόσο ένοχος και έχει δαιμονοποιηθεί από μία μεγάλη μερίδα ανθρώπων. Αυτή η μεγάλη μερίδα ανθρώπων, ωστόσο, οι άνθρωποι οι οποίοι «ξέρουν», είναι οι ίδιοι που σε κάθε περίπτωση προβάλουν την μυστικότητα των μασόνων σαν επιχείρημα της ενοχής τους, μία πράξη ιδιαίτερα οξύμωρη, αφού το «ξέρω» και η μυστικότητα δεν πάνε μαζί.

Φυσικά, όσο αφελές είναι να σχηματίζονται ατεκμηρίωτες θεωρίες γύρω από ένα μυστικό ζήτημα, εξίσου αφελής είναι και η απόρριψή του, μέχρι αποδείξεως του εναντίου. Η ύπαρξη του ελευθεροτεκτονισμού, η ιστορία του και οι δομές του, αλλά και γνωστές προσωπικότητες της ελληνικής ιστορίας που αποτέλεσαν μέλη του, είναι γνωστά στοιχεία και αποδεδειγμένα, με αποτέλεσμα να μπορούμε να αναφερθούμε με ασφάλεια σε αυτά. Η αλήθεια, όμως, γύρω από την δράση, τους σκοπούς, τις τελετουργίες και τα μυστικά του τεκτονισμού είναι κεφάλαιο που δεν έχει εξερευνηθεί επιτυχώς, αλλά όπως και αν έχει, είναι πάντα ενδιαφέρουσα η άσκηση να προσπαθείς να τραβήξεις τις κουρτίνες πίσω από τα σκοτεινότερα μυστικά της οικουμένης…

Νεκταρία Ψαράκη, Δημοσιογράφος