Ο λόγος περί τον Θεό Διόνυσο.

Στην Νοτιοδυτική ακτή της Πελοποννήσου , Βόρεια της Πύλου υπάρχει η Μαραθόπολις σαν επίνειο των Γαργαλιάνων. Σε απόσταση 3 μιλλίων από την ακτή υπάρχει η ακατοίκητη νησίδα Πρώτη παλαιό όνομα Πρωταία και ακόμα ποιο παλιό Νύσα. Νύσα όμως ονομαζόταν η μυθική χώρα της Μ. Ασίας όπου γεννήθηκε ο Θεός Διόνυσος. Υπάρχουν ερείπια αρχαίου ναού.

Ιστορικά στοιχεία:

Κατά την εκστρατεία των Αθηναίων εναντίον της Σικελίας(Πελοποννησιακός πόλεμος) ο Στόλος έκανε στάση στον πορθμό της Πρωταίας και οι αρχηγοί του διανυκτέρευσαν στην Νήσο. Κανένας δεν επέστρεψε στην Αθήνα.

Ο Τούρκος Ναύαρχος Πιρί Ρεϊς εκστρατεύοντας για την κατάληψη του Γιβραλτάρ στάθμευσε στην Πρωταία. Το κεφάλι του γύρισε στην Κωνσταντινούπολη χωρίς το σώμα του.

Κυκλοφορούσε η φήμη ότι την νύκτα της 12ης του Γαμηλίωνος (5ης Ιανουαρίου) αναγεννάτε σε πλήρη αναπαράσταση ο Διόνυσος στην Πρωταία με τελετουργικό τρόπο (με τις Μαινάδες τις Βακχίδες τους Σατύρους κ.λ.π.) σαν βρέφος και ανδρούται κατά την διάρκεια της νύκτας.

Το 1943 μια επίλεκτη ομάδα Αξιωματικών των Βάφεν Ες-Ες (12)εμπειροπόλεμοι, την υπ'όψιν ημερομηνία κατέπλευσαν στην νήσο με σκοπό να απαγάγουν το βρέφος.

Μέχρι κάποιο σημείο τα κατάφεραν αλλά γλύτωσε τελικά μόνον ένας ο οποίος ενεκλείσθη σε ψυχιατρείο. Το Τορπιλοβόλο υπήρχε τουλάχιστον πριν μερικά χρόνια σφηνωμένο στην άμμο του βυθού.

Αυτά τα περί Πρωταίας και Διονύσου.