Υπογειες στοες ,σφραγισμενες πυλες,ατελειωτες αρχαιες σκαλες που κατηφοριζουν προς ενα μυστηριωδη κοσμο ,εισοδοι που φυλασσονται συνεχως ακομη και σημερα...Αυτος ειναι ο εντυπωσιακος αγνωστος υπογειος Πειραιας
Το αρθρο ειναι απο το περιοδικο ''Τριτο Ματι'' Τευχος 100 , Ιανουαριος 2002.Αρθρογραφος ειναι ο κυριος Θανασης Ξανθοπουλος.
Για να γραψει κανεις για τον Μυστικο Πειραια χρειαζεται τουλαχιστον το χωρο ενος βιβλιου.Παρ ολο που αυτη η πτυχη του ''Μεγαλου Λιμανιου '' ειναι παντελως αγνωστη και κανεις δεν τη συζητα.Μπορει καλλιστα να συγκριθει σε θρυλους ,μυστηρια και αγνωστες παραδοσεις με τη Μυστικη Αθηνα η τη Μυστικη Θεσσαλονικη.
Ομως αρχικα εδω δε θα μιλησουμε για τα στοιχειωμενα σπιτια και τα παναρχαια τειχη ,ουτε για τις εντυπωσιακες ιστοριες παραξενων που εζησαν στον Θα περιοριστουμε μονο σε μια μικρη περιπλανηση στις υπογειες στοες της πολης και θα περιμενουμε να συμπληρωσουμε τις πληροφοριες τους.Ποιος ξερει..Ισως καποτε ο Πειραιας να ειναι γνωστος οχι μονο για το ΘΡΥΛΟ του αλλα και για τους Θρυλους του...
Οταν λοιπον ξεκινησα τις ερευνες μου στον Πειριαα δεν περιμενα οτι τα πραγματα θα ειναι τοσο δυσκολα..Οι λογοι πολλοι και διαφοροι ..Το μεγαλυτερο ομως και ανυπερβλητο εμποδιο ειναι οτι ο Πειραιας ειναι πλεον ενας απο τους πιο πυκνοκατοικημενους δημους της Ελλαδας.Κοντα σε αυτο ερχεται να προστεθει και η αναρχη ,χωρις σχεδιο οικοδομηση ολων των συνοικων του,με αποτελεσμα στο διαβα του χρονου να εχουν χαθει απο τα μυστικα που κρυβει στα εγκατα του!
Δυσκολα μπορει να πιστεψει κανεις οτι κατα το ετος 1834 ,οταν η Αθηνα εγινε πρωτευουσα του Ελληνικου νεοσυστατου τοτε κρατους.ο Πειραιας δεν ειχε παρα ελαχιστες καλυβες και οι ακτες του θυμιζαν παραλιες σε καποιο νησακι του Αιγαιου ,που δεν το ειχε ανκαλυψει ακομα ο τουρισμος.Στα χρονια που ακολουθησαν  η Ραγδαια εξελιξη  εξαφανισε σχεδον οτι ειχε απομεινει απο την αρχαιοτητα με εξαιρεση τμηματα των Μακρων Τειχων,αυτο το μεγαλο εργο του Θεμιστοκλη ο οποιος κανοντας τον Πειραια βαση του αθηναικου στολου ,θελησε να τον οχυρωσει και να τον ενωσει μεσω αυτων των τειχων με την Αθηνα.
Ισως να μην ειναι γνωστο στου περισσοτερους,οτι οπως ειχε η Αθηνα την Ακροπολη ετσι ειχε αλλα δεν εχει πλεον δυστυχως και ο Πειραιας τη δικη του Ακροπολη.Αυτο που εχει απομεινει ομως απο την αρχαια ακροπολη του Πειραια που βρισκοταν στον λοφο της Μουνιχιας ειναι (Καστελα) ειναι τα υπογεια της !!
Αυτα τα  υπογεια ξεκινησα να βρω και εγω,σε συνδυασμο με καποιες πληροφοριες και για διαφορα αλλα σημεια που μιλουσαν για στοες που αρχιζουν απο τα υπογεια παλιων αρχοντικων ,οι οποιες ειχαν εξοδο στο Πασαλιμανι.Οπως επισης για στοες που υπηρχαν και υπαρχουν ακομα σε διαφορετικα σημεια ,αλλα που οι προσβασεις ειναι ελενχομενες!
Βρηκα ακομα δικτυα στοων ,που το ενα ειναι απο τα πολλα καταφυγια που υπαρχουν στον Πειραια και που καποτε φιλοξενουσαν τους ατυχους κατοικους της περιοχης κατα τη διαρκεια του Β' Παγκοσμιου πολεμου .Το συγκεκριμενο υπογειο καταφυγειο ειναι σιγουρο οτι φτιαχτηκε εκμεταλλευομενο τις αρχαιες στοες που διετρεχαν την περιοχη ,απλα  οι συγχρονοι Πειραιωτες το μετετρεψαν (κλεινοντας ομως τις περαιτερω διαδρομες του) συμφωνα με τις τοτε αναγκες τους.
Σε ενα αλλο δικτυο στοων που και αυτο δυστυχως καποιοι εκλεισαν τη συνεχεια του,βρηκα καποια ενδιαφεροντα αντικειμενα ,οπως θα δειτε και στις φωτογραφιες .
Οι περισσοτερες στοες που υπαρχουν στον Πειραια ειναι εργα των Μινυων ,οι οποιες υπηρξαν  απο τους πρωτους κατοικους της πολης.Να θυμισω εδω οτι οι Μινυες ηταν ενας λαος που ειδικευονταν στην διανοιξη  υπογειων στοων που διετρεχαν  τεραστιες αποστασεις και ειναι αυτοι που διανοιξαν και τις γνωστες καταβοθρες και στοες στη λιμνη της Κωπαιδας ,στον Αλιαρτο , για την αποξηρανουν .Καταβοθρες που διαγραφουν αποστασεις χιλιομετρων οπως ειναι ηδη γνωστο .Οι Μινυες ηταν αυτοι που εφεραν στην περιοχη και τη λατρεια της Μουνιχιας Αρτεμιδος και εικαζεται οτι το ιερο της βρισκοτραν στην κορυφη του λοφου ,εκει που σημερα ειναι ο Προφητης Ηλιας της Καστελας.
Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΗΣ ΑΡΕΤΟΥΣΑΣ
Η πιο γνωστη ιστορια που υπαρχει και κυκλοφορει αναμεσα στους λιγους σχετικους ερευνητες για υπογειες διαδρομες στον Πειραια,ειναι για τη σπηλια της Αρετουσας,που βρισκεται πανω στο λοφο της Καστελας ,πολυ κοντα στο ναο του  Προφητη Ηλια .Η Αρετουσα- συμφωνα με το Θρυλο - ηταν μια βασιλοπουλα της περιοχης και ειχε κατα την παραδοση την κατοικια της μεσα σε αυτη την σπηλια.απο οπου η τελευταια πηρε και το ονομα της. Απο εκει μεσα λοιπον λεγεται οτι συναντουσε κρυφα τον αγαπημενο της μεσω μιας υπογειας διαδρομης στην Ακροπολη των Αθηνων ! Ισως να μοιαζει υπερβολικο αυτο,αλλα πριν βιασθειτε να βγαλετε συμπερασματα αν ειναι αληθεια η οχι ,θυμηθειτε  την παλια πληροφορια των αρχαιων κειμενων για την εισοδο μιας στοας μεσα στο Ερεχθειο οπου οταν φυσουσε νοτιας ακουγοταν ο παφλασμος της Θαλασσας! Αυτη η εισοδος λεγεται οτι ηταν γνωστη στους Γερμανους κατακτητες,που τους ενδιεφεραν πολυ οι σχετικες ερευνες.Πρεπει ακομη να μαθετε οτι πισω απο την κλειδωμενη εισοδο της σπηλιας της Αρετουσας υπαρχει μια σκαλα με 165 σκαλοπατια ,που ουτε λιγο ουτε πολυ οταν τα κατεβειτε ειστε ηδη με 40 μετρα κατω απο την επιφανεια του εδαφους!
Σε συνδυασμο με μια πληροφορια που θα σας μεταφερω αμεσως παρακατω,δειχνει οτι η πολυ ομορφη ιστορια της Αρετουσας και του αγαπημενου της στην Αθηνα,ισως να εχει καποια βαση.Υπαρχει η μαρτυρια ενος ανθρωπου που αρκετα παλια ,οταν νεαρος ακομη γυψαδορος εργασθηκε για ενα διαστημα στην τοτε Σχολη της Χωροφυλακης στου Μακρυγιαννη.Σε καποια φαση της εργασιας χρειαστηκε να μετακινησει μια μεγαλη ζαρντινιερα  για τοποθετησει τη σκαλα του.Εκπληκτος ειδε μολις μετακινησε την ζαρντινιερα ,οτι απο πισω της εκρυβε μια σκαλα αμρμαρινη που χανοταν κατω απο το κτιριο!!Ρωτησε ενα χωροφυλακα που ηταν διπλα του τι ηταν αυτη η σκαλα και ο χωροφυλακας του απαντησε αδιαφορα: ''Α! Δεν ειναι τιποτα ,ειναι μια στοα που βγαινει στην Καστελα!!''Αυτα ολα ειναι επιβεβαιωμενες μαρτυριες,αλλα ''καποιοι'' φροντιζουν να ξεχνιωνται σιγα - σιγα...
Επισης στην εγκυκλοπαιδεια του Ηλιου,εκδοση του 1950,αναφερεται οτι κατα τις ερευνες που εγιναν κατα τα ετη του 1868 και 1897 στη σπηλια της Αρετουσας ''δεν εξακριβωθη εις ποιον μερος οδηγει το ορυγμα τουτο''!
Αυτο το ''δεν εξακριβωθη'' ακουγεται λιγο περιεργο δειχνει η οτι δεν συνεχισαν την ερευνα μεχρι το τελος της διαδρομης η οτι οι διαδρομες ηταν τοσο δαιδαλωδιες που ουτε οι ιδιοι δεν ηξεραν που βρισκονταν.Εγω προσωπικο πιστευω το δευτερο.Εκτος και αν βρηκαν που οδηγει το ορυγμα αυτο οπως και το ονομαζουν,αλλα δεν επρεπε να ανακοινωσουν λεπτομερεις σχετικα με το τι ανακαλυψαν .Δεν θα ηταν η πρωτη φορα αλλωστε και δυστυχως η τελευταια που γινεται αυτο...Φυσικα στις σημερινες εγκυκλοπαιδειες αυτη η πληροφορια εχει εξαφανιστει...