Τρεις φορές έχω κάνει τον γύρο της Κρήτης, μαζί με φίλους και συνεργάτες, για εξερευνητικούς σκοπούς, αναζητώντας τη Μυστική Κρήτη. Το γενικό συμπέρασμα που έχω βγάλει είναι ότι τα μεγάλα μυστικά – όσο και οι μεγάλες ομορφιές – του νησιού, είναι στην ορεινή Κρήτη. Η Κρήτη είναι ένας τόπος μοναδικός στην Ελλάδα και στον κόσμο, που συνδυάζει τόσα πολλά επίπεδα ατμοσφαιρών για τον ονειροπόλο ταξιδιώτη, που δεν θα μου έφτανε ένα ολόκληρο βιβλίο για να αναλύσω τα πράγματα που έμαθα και είδα εκεί, τα πράγματα που «διδάχθηκα» από την Κρητική γη κι από τους Κρητικούς.

Η προσωπική γνώμη μου είναι ότι η Κρήτη έπαιξε στο μακρινό παρελθόν καθοριστικότατο ρόλο για την ανθρωπότητα, και πρόκειται να ξαναπαίξει σημαντικό «υπερβατικό» ρόλο στο άμεσο μέλλον για τον κόσμο. (Μέχρι και ο μεγαλύτερος δημιουργός της επιστημονικής φαντασίας, ο Φίλιπ Κ. Ντικ, στο τελευταίο του βιβλίο λίγο πριν πεθάνει, το Valis (Vast Active Living Intelligence System), προς το τέλος του βιβλίου, μιλά για την Κρήτη. Οι αναγνώστες της υπερβατικής Φανταστικής Λογοτεχνίας θα πρέπει να ρίξουν μια ματιά εκεί…).

Εκεί γεννήθηκε ο Δίας, εκεί ήταν ο βασιλιάς του Κάτω Κόσμου ο Μίνωας, εκεί αφίχθηκε ο Απόστολος Παύλος, εκεί γεννήθηκε ο Καζαντζάκης, για την Κρήτη μελετούσε ο Λάβκραφτ από μικρό παιδάκι, εκεί έγινε ένα από τα μεγαλύτερα σκηνικά του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου, εκεί υπάρχει η μεγαλύτερη και πιο ιδιαίτερη μυστικιστική μουσική παράδοση στην Ελλάδα (και συνεχίζεται μέχρι σήμερα), εκεί πήγε ο Νταίνικεν μόλις πάτησε σε ελληνικό έδαφος, εκεί αναπνέει η Μυστική Ελλάδα καλά κρυμμένη απ’ όλους τους «ανίδεους» που την επισκέπτονται σαν τουρίστες ή την κατοικούν σαν αυτόχθονες.

Ο ΤΑΦΟΣ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΚΟΣΜΟΥ: Όταν είχα πάρει μια συνέντευξη από τον Έριχ Φον Νταίνικεν για λογαριασμό του περιοδικού Τρίτο Μάτι, (τη μοναδική στην Ελλάδα, νομίζω), την εποχή που «συλλάβαμε» τον Νταίνικεν σε ελληνικό έδαφος (ο ίδιος έλεγε ότι είχε έρθει με εκδρομή της λέσχης των «Αρχαιο-αστροναυτών» για να πάει στους Δελφούς), μου είπε ότι έγραφε ένα βιβλίο για την Ελλάδα, κι έπειτα έμαθα ότι είχε σκοπό να ταξιδέψει μυστικά στην Κρήτη, όπως κι έγινε. Από τότε ξετυλίγεται ένα μυστήριο που η ροή του διαρκεί μέχρι σήμερα με πολλές προεκτάσεις. Τι πήγε να κάνει ο Νταίνικεν στην Κρήτη; Τι έψαχνε εκεί;

Μια πολύπλοκη σειρά γεγονότων – που δεν είναι η θέση τους να κατατεθούν σ’ αυτές τις σελίδες – μου αποκάλυψε ότι ο Νταίνικεν έψαχνε για τον τάφο του Μίνωα. Όχι φυσικά από αρχαιολογικό ενδιαφέρον, αλλά γιατί υπήρχαν πολλές πληροφορίες (πάνω σ’ αυτήν τη ροή πληροφοριών έπεσα κι εγώ) ότι «κάποιοι» είχαν εντοπίσει σε μυστική τοποθεσία της Κρήτης ένα υποχθόνιο μέρος με υπόγειες πυραμίδες, στο οποίο υπήρχαν άγνωστες τεχνολογίες και (διαστημικά;) σκάφη, μεγάλοι θησαυροί και μυστικές γνώσεις, κι ότι σε μία από τις πυραμίδες κοιμόταν ο Μίνωας, ο κριτής των νεκρών, (ο «Μανού», «Αμήν» και «Βασιλιάς του Κόσμου» από το κέντρο της Γης, σύμφωνα με τις σημειολογικές μελέτες μου που ένα δείγμα τους κατέθεσα στο βιβλίο μου Κούφια Γη, στο κεφάλαιο Της Δικαιοσύνης Ήλιε Νοητέ).

Αφού πρώτα μια «λανθασμένη» ροή πληροφορίας με παραπλάνησε και βρέθηκα να ψάχνω στους πρόποδες του Γιούχτα, έξω από το Ηράκλειο, τη μάλλον ανύπαρκτη τοποθεσία «Κωλοφωτιά», τελικά έμαθα από έγκυρες πηγές ότι ο Νταίνικεν είχε πάει στον Τσούτσουρο, στη νότια Κρήτη, στα «Αστερούσια» όρη. (Βλέπε και ένα περίεργο δισέλιδο δημοσίευμα της εφημερίδας Απογευματινή εκείνης της εποχής, από «διαρροή» των ερευνών μου για την υπόθεση Νταίνικεν, για μια μυστική ομάδα ερευνητών στην Κρήτη με την οποία βρισκόταν σε επαφή ο Νταίνικεν, κ.ά.)…

Αν επιχειρήσεις να κάνεις κυριολεκτικά τον γύρο της Κρήτης, διαγράφοντας ένα κύκλο που αρχίζεις δεξιά από το Ηράκλειο με παράκτιες διαδρομές, η παραλιακή διαδρομή σταματά στον Τσούτσουρο, ένα μικρό σχετικά άγνωστο χωριό αρκετά μετά την Ιεράπετρα. Από εκεί και πέρα, τα υπόλοιπα παράλια της Νότιας Κρήτης δεν είναι προσβάσιμα με δρόμους (τουλάχιστον όχι γνωστούς) μέχρι τουλάχιστον τη Χώρα Σφακίων και το Φραγκοκάστελο.

Υπάρχουν βέβαια λίγες εξαιρέσεις με δρόμους που οδηγούν από την ενδοχώρα προς λιγοστές τουριστικές περιοχές. Αλλά δεν μπορείς να πάρεις από τον Τσούτσουρο και πέρα ακτή-ακτή την νότια Κρήτη και να βγεις, ας πούμε στην Παλαιοχώρα ή στον Κόρακα (με μοναδικές εξαιρέσεις το Τυμπάκι και την Αγιά Γαλήνη, την Πρέβελη και το Φραγκοκάστελο, τη Μέλισσα και τους Καλούς Λιμένες, μεμονωμένα τουριστικά μέρη στα οποία έχεις πρόσβαση από πάνω).

Ο Τσούτσουρος στέκει μοναχικός δίπλα στη βραχώδη ακτή, έπειτα από μια ορεινή διαδρομή στα αφιλόξενα Αστερούσια, (ίσως την πιο ιδιαίτερη μικρή οροσειρά της Ελλάδας, κατά την προσωπική μου γνώμη), ή μάλλον στους πρόποδές τους. Η ευρύτερη περιοχή είναι γεμάτη έρημους λόφους, σπηλιές, μέρη που τα ζώνουν τρομακτικοί θρύλοι, άγνωστες στρατιωτικές εγκαταστάσεις, και άλλα πολλά και περίεργα. Ο ίδιος ο Τσούτσουρος είναι ένα μέρος με πολύ παράξενη ατμόσφαιρα, σπηλαιώδη πετρώματα και έντονα ιονισμένη θάλασσα, ένα χωριό που φιλοξενεί – όπως διαπίστωσα – και πολλά καθυστερημένα παιδιά.

Οι πληροφορίες μου έλεγαν ότι ο Νταίνικεν έψαχνε στην ευρύτερη περιοχή του Τσούτσουρου και των ανατολικών Αστερουσίων ένα άνοιγμα ή σπηλιά που οδηγούσε στο εσωτερικό της γης και στη θρυλική ταφική κρύπτη του Μίνωα, ή – έτσι, κάπως αόριστα – «έναν υπόγειο χώρο που κρύβει τα μεγαλύτερα μυστικά της Ελλάδας, με κοσμοϊστορική σημασία, που αν ανακαλυφθεί θα είναι η μεγαλύτερη ανακάλυψη όλων των εποχών κι αν δημοσιοποιηθεί θα φέρει τα πάνω, κάτω…».

Σε δύο διαφορετικές δόσεις εξερεύνησα όσο μπορούσα στα Αστερούσια, την ευρύτερη περιοχή από τον Τσούτσουρο μέχρι την τοποθεσία που λέγεται «Παράνυμφοι», και μαζί με συνεργάτες ανακαλύψαμε τρία ανοίγματα τα οποία ήταν σφραγισμένα με ενισχυμένο μπετόν. Δηλαδή, ουσιαστικά τίποτα, γιατί δεν θέλαμε να διακινδυνέψουμε χωρίς λόγο. (Σε περιοχές και συνθήκες, που κάλλιστα μπορεί να σε συλλάβουν για αρχαιοκάπηλο ή κατάσκοπο του Καντάφι, αν «κινείσαι ύποπτα». Κι άντε μετά να τους πείσεις ότι ψάχνεις για «εξωγήινους». Ή – ακόμη χειρότερα – να το ξέρουν ήδη…).

Επιπλέον – και φαινομενικά άσχετα με όλα αυτά – σε κάποιον ερευνητικό κύκλο της Αθήνας, άκουσα την εξής ιστορία, που σχετίζεται με το ζήτημα, (δεν γνωρίζω αν οι πληροφορίες αυτές ευσταθούν): Ένας βοσκός της Κρήτης, σε άγνωστη τοποθεσία, ακολούθησε ένα χαμένο κατσίκι του σε μια σπηλιά (αυτός ο βοσκός ακολουθεί το κατσίκι στη σπηλιά σε όλη την Ελλάδα, σε όλες τις εποχές…), και ξαφνικά βγήκε σε έναν πολύ παράξενο και τεράστιο, σχεδόν αχανή, υπόγειο τόπο. Στην είσοδο αυτής της υπόγειας κοιλάδας (;) υπήρχε χρυσή πύλη γεμάτη λεπτεπίλεπτα χρυσά στεφάνια με λουλούδια, κι από εκεί έβλεπες τη συγκλονιστική θέα από μεγάλες πυραμίδες, τεράστια χρυσά αγάλματα, μηχανήματα αγνώστου προελεύσεως και …παράξενα αεροσκάφη σε παράταξη.

Ο βοσκός, κατατρομοκρατημένος έγινε καπνός, για να επιστρέψει για δεύτερη φορά όταν ξαναβρήκε την ψυχραιμία του, (το χρυσάφι, βλέπετε). Άρχισε να πηγαίνει εκεί και να παίρνει κάθε φορά χρυσάφι από την πύλη. Αργότερα, επειδή ήταν μάλλον αρκετά γέρος, εμπιστεύθηκε το μεγάλο μυστικό σε κάποιον νεαρότερο φίλο του, για να πάνε μαζί και να τον βοηθήσει να μπει πιο μέσα – γιατί φοβόταν μόνος του – και να κουβαλήσει περισσότερο χρυσάφι.

Ο φίλος πήγε μαζί του, και μαζί διαπίστωσαν ότι εκεί υπήρχαν πολλά παράδοξα, ακόμη και αγάλματα που μιλούσαν!! Αφού συνήλθε, ο φίλος του είπε ότι αυτό το πράγμα είναι πολύ μεγάλη ανακάλυψη κι ότι αρκετό χρυσάφι πήρανε από εκεί, τώρα έπρεπε να ειδοποιήσουν κάποιον αρμόδιο για να το αποκαλύψουν. Θα έπαιρναν και τα «εύρετρα» αλλά και τη δόξα για την ανακάλυψη.

Ο φίλος πήγε στην Αθήνα, στο υπουργείο πολιτισμού, και υποτίθεται ότι συναντήθηκε με τη Μελίνα Μερκούρη που ήταν τότε υπουργός. Η Μελίνα άκουσε προσεκτικά την ιστορία του και στο τέλος του είπε ότι δεν μπορούσε να στείλει συνεργείο στην περιοχή, γιατί αυτό θα ήταν πολυέξοδο και ενδεχομένως να την εξέθετε, γιατί η ιστορία ήταν πολύ παράδοξη για να είναι αληθινή, και το ίδιο ίσχυε και για να στείλει έστω κάποιο συνεργείο για να διαπιστώσει αν είναι αλήθεια.

Πονηρά, υποτίθεται ότι η Μελίνα πρότεινε στον τύπο το εξής: αν είναι αλήθεια όλα αυτά, τότε αυτοί οι δύο είναι πλούσιοι, γιατί σκέφτηκε ότι σίγουρα έχουν κλέψει χρυσάφι, οπότε ας πληρώσουν αυτοί το συνεργείο διερεύνησης του ζητήματος κι αν διαπιστωθεί ότι λένε την αλήθεια, θα εισπράξουν πολύ περισσότερα εύρετρα και θα αποζημιωθούν με το παραπάνω για τα έξοδά τους. Ο τύπος αρνήθηκε και έφυγε. Από εκεί και πέρα το ζήτημα δεν συνεχίστηκε, λίγο αργότερα η Μερκούρη αρρώστησε και είχε άλλα να σκεφτεί…

Η διήγηση που έμαθα εγώ και παραθέτω πιο πάνω, υποτίθεται ότι είναι η διήγηση αυτού του (αγνώστου σε μένα) ανθρώπου προς τη Μερκούρη, η οποία διέρρευσε σε έναν ερευνητικό κύκλο. Προσέλκυσε το ενδιαφέρον μου, παρ’ όλο που έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας νεομυθολογίας, γιατί ταιριάζει απόλυτα με αυτά που σας έλεγα πιο πάνω περί Νταίνικεν, τα οποία οι πηγές μου δεν γνώριζαν…

Από τότε – και δεν ξέρω πως να το χαρακτηρίσω αυτό – άκουσα σχεδόν την ίδια ιστορία για τουλάχιστον άλλα πέντε μέρη της Ελλάδας: στους Δελφούς, για το «σπήλαιο του Κόχραν» (ενός άγγλου ερευνητή που το ανακάλυψε στη Χαράδρα και βρέθηκε εκεί το πτώμα του), όπου ένας βοσκός μίλησε με τον Άγγελο Σικελιανό λέγοντάς του για χρυσά αγάλματα που μιλούσαν, πυραμίδες, τεχνολογίες και άλλα τέτοια.

Στη Γκιώνα, για έναν υπόγειο τόπο με χρυσές πυραμίδες, που τον ανακάλυψε ένας βοσκός και το αποκάλυψε σε έναν φίλο του κι έπειτα εξαφανίστηκε εκεί κάτω. Στη Ροδόπη, για έναν μηχανικό δημοσίων έργων που διάνοιγε μια σήραγγα κι έπεσε πάνω σε ένα παρόμοιο μέρος, για το οποίο έχει ορκιστεί να μη μιλήσει ποτέ.

Στο Βόλο, για έναν βοσκό που ανακάλυψε μια σπηλιά που οδηγεί σε μυστική αίθουσα που περιέχει μια χρυσή στρογγυλή τράπεζα και γύρω της κάθονται χρυσά αγάλματα που αρχίζουν να σου μιλούν μόλις μπαίνεις μέσα και σε άλλα μέρη, πάντα η ίδια πάνω-κάτω ιστορία…

Η ΣΠΗΛΙΑ ΤΟΥ ΤΖΑΝΗ ΚΑΙ Η ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΔΡΟΜΗ: Σ’ αυτόν μου τον τριπλό γύρο της Μυστικής Κρήτης, εκτός από τα Αστερούσια, το πιο ιδιαίτερο μέρος που συνάντησα, είναι κατά τη γνώμη μου ο Ομαλός και η ευρύτερη ορεινή περιοχή, στο νομό Χανίων. Το φαράγγι της Σαμαριάς, το λιγότερο γνωστό φαράγγι της Αγίας Άννης, γενικά το οροπέδιο του Ομαλού με τα αιώνια μυστικά του. Εκεί μπήκα στο σκοτεινό και τρομακτικό «Σπήλαιο του Τζανή», (εκεί μπήκε και ο «Τζανής» και δεν ξαναβγήκε, αφήνοντας πίσω μόνο το όνομά του). Είχαμε μάθει από τους ντόπιους ότι εκεί μέσα πριν από χρόνια είχε μπει μια εξερευνητική αποστολή Γάλλων, που είχαν έρθει με ελικόπτερα (!).

Οι ντόπιοι μου διηγήθηκαν ότι οι Γάλλοι (15-20 άτομα) μπήκαν εκεί μέσα και βγήκαν μετά από δύο μέρες και είπαν ότι έπεσαν σε μια υπόγεια λίμνη και ζήτησαν από τους δικούς τους να τους φέρουν βάρκες. Οι βάρκες ήρθαν με ελικόπτερα (!) κι αυτοί ξαναμπήκαν και βγήκαν έπειτα από τέσσερις ημέρες, μόνο που ήταν λιγότεροι από τους μισούς, χωρίς βάρκες. Όταν οι ντόπιοι τρομαγμένοι τους ρώτησαν που ήταν οι υπόλοιποι, αυτοί είπαν ότι είχαν φύγει από άλλο μέρος (;). Μόνο που στον Ομαλό δεν υπάρχει άλλο μέρος για να φύγεις…

Όταν μπήκαμε στη σπηλιά του Τζανή, ελπίζαμε ότι θα βρούμε τη λίμνη και τις βάρκες για να την περάσουμε, (αφού δεν τις είχαν μαζί τους βγαίνοντας θα τις είχαν αφήσει εκεί για να ξανάρθουν). Προχωρήσαμε αρκετά βαθιά, με δύσκολες συνθήκες, γιατί είναι ένα μέρος ιδιαίτερα «φορτισμένο με αρνητική ενέργεια» που σε πολλούς προκαλεί «πανικό» και έντονο στρες. Τελικά συναντήσαμε έναν «κάρκαρο» με πολύ μεγάλο στόμιο, μια άπατη τρύπα (ρίχναμε μέσα πέτρες που δεν εξιστορούσαν καθόλου την πτώση τους) που έφραζε μπροστά μας το διάδρομο. Πέρα απ’ αυτήν η στοά συνεχιζόταν, αλλά δεν μπορούσαμε να περάσουμε πάνω από την τεράστια τρύπα – ή δεν θέλαμε να το διακινδυνέψουμε. Ο μόνος τρόπος θα ήταν να στήναμε μια αυτοσχέδια γέφυρα, με υλικά και εξοπλισμό που δεν είχαμε.

Όταν βγήκαμε, συνειδητοποιήσαμε ότι κάποια άτομα μας παρακολουθούσαν διακριτικά. Τους είδα να κρύβονται, κι όταν τους πλησίασα για να συστηθούμε, απομακρύνθηκαν και χάθηκαν. Ένα ζευγάρι γέρων της περιοχής μας προειδοποίησε ότι στη σπηλιά αυτή υπάρχουν «δαίμονες» που τον παλιό καιρό έβγαιναν και έκαναν απαγωγές. Ένας άλλος ντόπιος μου είχε πει «δεν θέλεις να πας εκεί δα, μόνο καλικάντζαρους έχει κει μέσα και δεν θέλουνε παρέα…». Ίσως να τους κρατάνε ακόμη παρέα κάποιοι Γάλλοι, μαζί με τον Τζανή και με μερικές δεκάδες ανθρώπους που έφυγαν εκεί μέσα κυνηγημένοι την εποχή της κατοχής και του εμφύλιου, μαζί και με μια διμοιρία των Ες-Ες.

Δεν ξέρω κι έτσι, η σπηλιά του Τζανή παρέμεινε ένα μυστήριο μέχρι σήμερα. Ίσως κάποτε ξαναπάω για να το εξιχνιάσω περισσότερο, ίσως όμως αντί για μένα το κάνει κάποιος από εσάς που διαβάζετε αυτές τις γραμμές…

Σε έναν τέτοιο άγνωστο φίλο, προτείνω μια ειδική διαδρομή, την οποία μπορεί να ακολουθήσει με αυξημένη την «ειδική προσοχή» του και νομίζω πως θα ανακαλύψει πολλά. Άνοιξε έναν οδικό χάρτη της Κρήτης και συμβουλέψου τον διαβάζοντας την παρακάτω διαδρομή:

Εθνική οδός δεξιά από το Ηράκλειο, προς τα ανατολικά. Στροφή για Κνωσό, κι έπειτα Κνωσός, Σπηλιά (μεταξύ Βλίχια και Σκάλανι), Κάτω Αρχάνες, Άγιος Σύλας, Άγιος Βλάσιος, Λυκαστός, Γιούχτας, Προφήτης Ηλίας. Κι από εκεί, προς τα κάτω πάλι από την άλλη μεριά, Βαθύπετρο, Σπηλιώτισσα, Αστρίτσι, Πεζά, Βαρβάροι (χωριό Καζαντζάκη), Μονή Αγκράθου, Καστέλι, Κασταμονίτσα, Δίκτη, Δικταίον Άντρον (σπήλαιο γεννήσεως Δία), Τζερμιάδο, Μέσα Ποτάμι, Μαχαίρα, από εκεί στην Εθνική οδό προς Άγιο Νικόλαο. Λιμάνι Αγίου Νικολάου, Καλό Χωριό, Τουρλωτή, Σητεία, Αγία Φωτιά, Παλαίκαστρο, Ζάκρος, Βίγλα Ζάκρου, Άγιος Σπυρίδωνας

… και πάλι στην εθνική οδό προς Ιεράπετρα. Καλά Νερά, Κακιά Σκάλα, Ιεράπετρα, και προς τα πάνω μετά την Ιεράπετρα, Καλόγερο, Ανατολή (οι ντόπιοι διηγούνται για το ορεινό μέρος έξω από το χωριό τους «όπου κατέβαινε ο Δίας με το πλοίο του και έλεγε ιστορίες» – το ίδιο και στο χωριό Μύθοι – και για τη «γουρούνα με τα γουρουνάκια, που βρήκαν οι Γάλλοι»), Εξακουστή, Εσταυρωμένος, Μύθοι, και πάλι πίσω στην εθνική οδό προς Τυμπάκι. Κάτω Βιάννος, Μέση, Καστελλιανά, στροφή προς Τσούτσουρο. Ανατολικά Αστερούσια, Τσούτσουρος, πάλι πίσω, Αχενδριάς, Παράνυμφοι, και πάλι πίσω στην εθνική οδό προς Τυμπάκι. Άγιοι Δέκα (όπου η εκκλησία με τους δέκα τάφους σε κρύπτη από κάτω της), Μοίρες, Φαιστός, Τυμπάκι, Μέλαμπες (Μ’ Έλαμπες; Με Λάμπες;), Σπήλι, Ασώματος, Πρέβελη, πίσω στην εθνική οδό για Ρέθυμνο.

Ρέθυμνο, Σούδα (και η περιοχή ειδικής εποπτείας που περιγράφω παρακάτω), Χανιά, στροφή μετά το Μάλεμε κοντά στα Ραπανιανά, δεξιά στο ακρωτήριο για Ελληνοσπηλιά, και πάλι πίσω. Εθνική οδός και δρόμος για Ομαλό. Ομαλός, φαράγγι Αγίας Άννης, φαράγγι Σαμαριάς, (πεζοπορίες), Αγία Ρούμελη, Χώρα Σφακίων, Φραγκοκάστελο (Δροσουλίτες). Άγιος Βασίλειος, Φωτεινός, Βαλσαμόνερο, Σωματάς, Ρέθυμνο.

Αυτή η διαδρομή, (συν το Ιδαίον Άντρον στην Ίδη αλλά και τα Λευκά Όρη), σύμφωνα με τις δικές μου περιηγήσεις, είναι που κρύβει τη Μυστική Κρήτη. «Χαθείτε» σ’ αυτήν και πολλά έχετε να «βρείτε»…

ΙΕΡΑ ΣΠΗΛΑΙΑ, ΙΕΡΕΣ ΚΟΡΥΦΕΣ, ΙΕΡΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ: Το σπήλαιο «Γκουβερνέτο» (δηλ. «Σπηλιά της Κυβέρνησης»!) ή «Αγίου Ιωάννη Ξένου» ή «σπηλιά του Ερημίτη», είναι ένα πολύ «ειδικό» μέρος. Βρίσκεται στην τοποθεσία Αυλάκι Κυδωνίων, σε υψόμετρο 800μ. Στην ίδια περιοχή υπήρχε παλαιότερα και η «Μονή Κυβερνείο» («Γκουβερνέτο» όπως την έλεγαν στα φράγκικα), η οποία καταστράφηκε από επιδρομές πειρατών.

Οι μοναχοί αναγκάστηκαν να χτίσουν ένα άλλο μοναστήρι, πιο ασφαλές, σε απόσταση μισής ώρας από το πρώτο, που τελικά σώζεται μέχρι σήμερα. Δεξιά από την είσοδο του σπηλαίου υπάρχει φυσικά ομώνυμο εκκλησάκι, σκαλισμένο ολόκληρο σε συμπαγή βράχο (!) όπου κατά την επέτειο της μνήμης του Αγίου Ξένου συγκεντρώνονται πολύ πιστοί. Οι περισσότεροι καταδύονται μέσα στο σπήλαιο, αναζητώντας το τέλος του, όπου θεωρείται ότι ασκήτεψε και πέθανε (εξαφανίστηκε) ο Άγιος.

Για την εύκολη πρόσβαση στο σπήλαιο οι μοναχοί άνοιξαν μονοπάτι με σκαλάκια μέχρι την είσοδο. Πέντε μέτρα αριστερά μετά την είσοδο, μέσα στη σπηλιά, υπάρχει μια δεξαμενή στην οποία συγκεντρώνεται νερό που προέρχεται από διάφορες αιτίες, το οποίο θεωρείται «αγίασμα». Μέσα στη σπηλιά, υπάρχει η ξερή πια κοίτη μυστικού ποταμού, που έχει μήκος 150μ και καλύπτει έκταση 1500τμ κι έπειτα εξαφανίζεται πέρα από τους σταλακτίτες.

Το σπήλαιο έχει αρκετές αίθουσες με επιβλητικές σταλαγμιτικές κολώνες. Η τελευταία απ’ αυτές είναι το «ασκηταριό» του «Ξένου». Προς το τέλος του αριστερού τείχους του, σε ύψος 1μ περίπου, υπάρχει μια σταλαγμιτική προεξοχή με επίπεδη επιφάνεια την οποία χρησιμοποιούν για αγία τράπεζα. Πάνω της είναι τοποθετημένη η εικόνα του αγίου.

Το σπήλαιο «Μιλάτου» βρίσκεται στην πλαγιά μιας απότομης και πολύ βαθιάς χαράδρας, σε απόσταση 3χλμ από το χωριό Μίλατος από τον αυτοκινητόδρομο, κι έπειτα πεζοπορία διάρκειας είκοσι λεπτών. Στη σπηλιά αυτή, όπως αναφέρει η παράδοση, αλλά και μια ειδική επιγραφή που έχει σκαλιστεί πάνω από την αριστερή είσοδό της, σφάχτηκαν το 1823, από τις ορδές του στρατηγού Χασάν, 3.600 (!) άνδρες και γυναικόπαιδα. Φυσικά το μέρος, εδώ και δύο αιώνες θεωρείται στοιχειωμένο και συχνά παρουσιάζει πολλά παράξενα φαινόμενα, ειδικά τις νύχτες. Τα οστά που είχαν μείνει από τους νεκρούς, τοποθετήθηκαν σε «Ηρώο» μέσα στο σπήλαιο.

Η «Κυριακή του Θωμά» έχει καθιερωθεί ως τοπική εθνική εορτή και γιορτάζεται μέσα στο σπήλαιο με μεγάλη επισημότητα (!). Η σπηλιά έχει 8 κατά σειρά εισόδους σε μήκος 50μ με παράδοξους εξώστες προς τη χαράδρα, και καλύπτει μια έκταση περίπου 3.000 τμ, αν και έχει πολλές στοές με στενωπούς εισόδους, που δεν έχουν εξερευνηθεί. Από τον κεντρικό θάλαμο του σπηλαίου, ξεκινούν τσιμεντένιες σκάλες που οδηγούν στον παράλληλο «Θάλαμο των Ηρώων». Στο δεξί μέρος του θαλάμου βρίσκεται η είσοδός του και στο αριστερό υπάρχει ένα εκκλησάκι, που στα δεξιά της είναι το« Ηρώον».

Το σπήλαιο «Δικταίον Άντρον», βρίσκεται στη βορεινή πλευρά του όρους Δίκτη (1.000μ υψόμετρο), κοντά στα σύνορα Ηρακλείου και Λασιθίου. Για την πρόσβαση σ’ αυτό, υπάρχει ανηφορικός πεζόδρομος που αρχίζει από το τουριστικό περίπτερο του «Ψυχρού» και φτάνει στην τεράστια είσοδό του ύστερα από πορεία μισής ώρας. Το θρυλικό Δικταίο Άντρο αποτελείται από έναν τεράστιο θάλαμο που στο τέλος του χωρίζεται σε 4 διαμερίσματα, γεμάτα επιβλητικές σταλαγμιτικές κολώνες. Είναι μια θεϊκή σπηλιά, αντίστοιχη για την ελληνική θρησκεία με αυτήν που γεννήθηκε ο Χριστός στη Βηθλεέμ: στον τελευταίο θάλαμο του Δικταίου σπηλαίου, η Ρέα γέννησε τον Δία.

Για να τον προστατέψει από τον πατέρα του τον Κρόνο που ήθελε να τον φάει για να διατηρήσει τη βασιλεία του, τον παρέδωσε στους «Κουρήτες» που τον μετέφεραν στο σπήλαιο «Ιδαίον Άντρον», στο όρος Ίδη, στην απέναντι μεριά του νομού Ηρακλείου, αρκετά κοντά στην Κνωσό. Δεν είναι ξεκάθαρο αν οι Κουρήτες τον μετέφεραν υπογείως ή από την επιφάνεια, ούτε και «τι» ή ποιοι ήταν αυτοί. Στο Ιδαίον Άντρον ανέθρεψαν τον Δία οι Νύμφες (νεράιδες) με το ειδικό γάλα της κατσίκας (αίγας) Αμάλθειας και με άγριο μέλι. Και τα δύο σπήλαια, Δικταίον και Ιδαίον, αποτέλεσαν ισχυρούς ιερούς τόπους δύναμης κατά την αρχαιότητα, και ήταν τόποι λατρείας του Διός.

Στο Δικταίο Άντρο, το αχανές κοίλωμά του φωτίζεται από την τεράστια είσοδό του (14Χ8μ) και ο επισκέπτης το ατενίζει με δέος. Το σκηνικό είναι παραμυθένιο και κατεβαίνοντας φτάνουμε στο κατώτατο τμήμα του ανάμεσα από συστάδες με πανύψηλες κολώνες, που περικυκλώνουν τη λιμνούλα όπου λουζόταν ο Δίας. Στο δεξιό θάλαμο από τη λιμνούλα, κρέμεται ο «Μανδύας» του Δία, ενώ προς τα αριστερά βρίσκεται ένας μικρότερος θάλαμος. Εκεί, σε μια κόγχη που διακρίνεται, γεννήθηκε ο Δίας.

Η Κρήτη είναι γεμάτη από σπήλαια που θεωρούνται «ιερά», που φυσικά είναι πανάρχαια, το ίδιο και η «χρήση» τους. Αναφέρω αυτά τα ιερά σπήλαια που ανακάλυψα στις περιηγήσεις μου, χωρίς να αποκλείω ότι υπάρχουν και άλλα περισσότερα τα οποία δεν τα γνωρίζω:

Νομός Χανίων: Ελληνόσπηλιο, Σπήλαιο Αρκούδας, Λερά Σπηλιά, Νυμφοσπηλιά, Ελλανία.

Νομός Ρεθύμνου: Σπήλαιο Μελιδονίου, Σπήλαιο Ελλενών, Σπήλαιο Πατσού, Ιδαίον Άντρον. Νομός Ηρακλείου: Σπήλαιο Καμαρών, Σπήλαιο «Μυστικό» Αρκαλοχωρίου, Σπήλαιο «Σκοτεινό», Σπήλαιο Ειλειθυίας (ή Ηλιθίας), Σπήλαιο Ειλειθυίας Ινάτου, Σπήλαιο Σίβα. Νομός Λασιθίου: Σπήλαιο Τράπεζας, Βρόκαστρο, Δικταίον Άντρον, Σπήλαιο Προφήτη Ηλία, Ζακροσπηλιά, σπηλιά Κουφονησιού.

Επίσης υπάρχουν πολλές «ιερές κορυφές» (που οι περισσότερες φιλοξενούν και ιδιαίτερα αρχαία ιερά), από τις οποίες προσωπικά έχω εντοπίσει: Ιερό νήσου Δία, Ιερό Βρυσίνας (Ρεθύμνου), Γωνιών, Γιούχτα (Αρχάνες), Κουμάσα, Κόφινα, Μαζά, Προφήτη Ηλία (Μάλια), Καρφί, Ανατολής, Πετσοφά (Παλαικάστρου), Τραόσταλου, Πισκοκέφαλου (Σητείας), Καλού Χωριού (Πεδιάδας).

Στα σύνορα Ηρακλείου και Λασιθίου, στην περιοχή Μάλια, υπάρχει μια αρχαία έπαυλη με διακοσμημένους τοίχους και δάπεδα, με σκάλες και διαδρόμους, που διαθέτει δίκτυο στοών (που το έχουν χαρακτηρίσει σαν «δίκτυο αποχετεύσεων» παρ’ όλο που μπορεί να κινείται άνετα μέσα του ένας όρθιος άνθρωπος…).

Στην Κρήτη υπάρχουν πολλές περιοχές που είναι «ειδικές» για τη μελέτη της Ιερής Γεωγραφίας, τόποι ιδιαίτεροι με πολυεπίπεδες ιδιαιτερότητες που συχνά έχουν μέχρι και «γεωπολιτική» ή «στρατηγική» αξία, και η σωστή οπτική αυτών των τόπων ξεκλειδώνει πολλά μυστικά. Παραθέτω από το σημειωματάριό μου, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας τέτοιας ευρύτατης περιοχής, πολύ μεγάλου «ειδικού» ενδιαφέροντος, με την ειδική διαδρομή εποπτείας της, γι’ αυτούς που μπορούν να χειριστούν αυτά τα θέματα:

Έξοδος Α., από το δρόμο της Σούδας. Στο 2^ο χλμ διακλάδωση δεξιά από το δρόμο με τους ευκαλύπτους, οδηγεί στη Μονή «Χρυσοπηγής» (16^ου αι.). Η Μονή περιβάλλεται από τείχος. Νότια της Χρυσοπηγής, κοντά στο χωριό Νεοκούρου, μινωικός οικισμός με ειδική ανακτορική έπαυλη. Στο 4^ο χλμ περνάμε το λιμάνι της Σούδας, (στην ευρύτερη περιοχή βρίσκονται και Αμερικανικές βάσεις και πολλά ραντάρ), στο 5^ο χλμ παίρνουμε την εθνική οδό προς Ρέθυμνο. Στα 12,5 χλμ έξοδος δεξιά για «Άπτερα», στενός ανηφορικός δρόμος με στροφές.

Στο 13^ο χλμ το χωριό «Μεγάλα Χωράφια» (εκεί κοντά νεκρόπολη), όπου διακλάδωση αριστερά οδηγεί στην τοποθεσία της αρχαίας Απτέρας (2χλμ. Πήρε το όνομά της από τις Σειρήνες που έχασαν εδώ τα φτερά τους ύστερα από την ήττα τους σ’ ένα μουσικό αγώνα που έγινε με τις Μούσες). Τείχη μήκους 4χλμ. Από εκεί, πανοραμική θέα του κόλπου της Σούδας, από την κορυφή του λόφου (υψόμετρο 200 μ.).

Ο δρόμος στο μικρό οροπέδιο συνεχίζει, (προσπερνώντας διακλάδωση δεξιά προς αρχαιολογικό χώρο) μέχρι το ανακαινισμένο τουρκικό φρούριο που δεσπόζει στον κόλπο και σε όλη την ακτή. Η θέα συναρπαστική. Στα ανατολικά φαίνεται όλη η ακτή και η πεδιάδα «Κοιλιάρη». Προς βορά, δίπλα στην εθνική οδό, στέκει το μεσαιωνικό φρούριο «Ιτζεδίν» και απέναντι ο κόλπος της Σούδας με το ναύσταθμο και τα μικρά νησάκια, τεράστιες περιοχές που απαγορεύεται η πρόσβαση.

Σε ένα από τα απαγορευμένα νησάκια, στη νήσο Σούδα, υπάρχει βενετσιάνικο φρούριο. Στο βάθος, τον ορίζοντα κλείνει η χερσόνησος του Ακρωτηρίου. Προς νότο, η εντυπωσιακή εικόνα των Λευκών Ορέων. Πάνω από τα Άπτερα, χωριό «Στύλος» (38,5 χλμ από τα «Μεγάλα Χωράφια»), με ιερά βράχια στην εξοχή του. Λόφοι με ειδική θέα…

Ο αναζητητής της Μυστικής Κρήτης, μπορεί να αποκτήσει μια ειδική θέα του νησιού, μέσα από τις περιηγήσεις του, τις ανακαλύψεις του, τη συγκριτική του παιδεία, τις ιστορίες που μπορούν να του διηγηθούν οι άλλοι αναζητητές. Η θέα αυτή, θα μεγαλώνει και θα παραλλάσσεται στο πέρασμα του χρόνου, αλλάζοντας πρόσωπα, αλλάζοντας μυστικά κι η Μυστική Κρήτη πάντα θα υπάρχει…