Παρακάτω υπάρχει ένα δημοσίευμα της εφημερίδας «ΧΡΟΝΟΣ» με χρονολογία 25/07/2006 και αφορά την εμφάνιση της Αγίας Παρασκευής σε έναν απλό χριστιανό για την εξεύρεση της Ιεράς Εικόνος της Αγίας στο νομό Ροδόπης κατά το 1950. Η κρίση μας ότι νομός Ροδόπης είναι ένας ευλογημένος από τον τριαδικό μας θεό τόπος δεν αποτελεί έκφραση ενός άκριτου και αβάσιμου τοπικιστικού πνεύματος. Όπου και αν στρέψει κάποιος το βλέμμα του στα γεωγραφικά όρια της ιεράς μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής δύναται να δει ιερούς τόπους και ιερά προσκυνήματα. Ένα ακόμη τέτοιο ιερό προσκύνημα είναι και αυτό της Αγίας οσιοπαρθενομάρτυρος Παρασκευής στην περιοχή «Αμπελάκια» Ξυλαγανής, όπου κατά θαυμαστό τρόπο ανευρέθη η ιερά εικών της Αγίας, όπως ακριβώς συνέβη – και γράψαμε σχετικά άρθρα στον «Χρόνο» - και στην τοποθεσία της Παναγίας Φανερωμένης Βαθυρρύακος (Φατήρ – Γιακά) και στην περιοχή της Αγίας Μαρίνης Ιμέρου. Το ιστορικό – χρονικό της ανευρέσεως της ιεράς και θαυματουργού εικόνος της Αγίας Παρασκευής, όπως σώζεται στην άγραφη προφορική παράδοση, έχει ως εξής: Μετά τον εμφύλιο πόλεμο και ειδικότερα κατά τα πρώτα έτη της δεκαετίας του 1950, χωρίς να μπορεί σήμερα πια να διαπιστωθεί η ακριβής χρονολογία, ο πάμπτωχος αγρότης και κτίστης κάτοικος της Ξυλαγανής αείμνηστο και όντως μακαριστός Ευστάθιος Μεραχτσάκης του Μιχαήλ, πεθερός του νυν εφημερίου της Ξυλαγανής π. Δήμου Βαλασίδη, είχε την ιδιαιτέρα ευλογία από Θεού να δει «κατʼ όναρ» (στον ύπνο του) την Αγία οσιοπαρθενομάρτυρα Παρασκευή. Ο μακαριστός Ευστάθιος Μεραχτσάκης ήτο ανήρ αγαθός, καλόβουλος, καλοπροαίρετος και με βαθυτάτη πίστη. Μέχρι και σήμερα μνημονεύεται από τους κατοίκους της Ξυλαγανής η καλή και αγαθή του καρδία, αλλά και η ανεξικακία και η ταπεινοφροσύνη του. Αυτόν λοιπόν τον αγαθό και ταπεινό δούλο του Θεού επέλεξε η Αγία Παρασκευή για να φανερώσει το θαύμα της, θεολογικότερα θα λέγαμε, το «σημείον» αυτής προς όλους τους κατοίκους της Ξυλαγανής. Δύο φορές ενεφανίσθη στον ύπνο, στο όνειρο, εν είδει οράματος, του μακαριστού Ευσταθίου, η Αγία Παρασκευή υπό την μορφή νεαράς και εκπάγλου καλλονής κόρης, η οποία με σεμνό τρόπο και γλυκυτάτη, πλην σαφέστατη και απαιτητική, φωνή του υπέδειξε την τοποθεσία «Ελ-Τεπέ», όπου τον πρόσταξε να ανασκάψει σε συγκεκριμένο πεδινό και καταπράσινο σημείο για νʼ ανεύρει την ιερά από ετών ενταφιασμένη εικόνα της, καθώς και ένα παλαιό μανουάλι. Η περιοχή «Ελ –Τεπέ», όπως ονομάζετο στην τουρκική, είναι η τοποθεσία που ευρίσκεται εκτός της Ξυλαγανής και εκτείνεται στην νοτιοδυτική της κωμοπόλεως πλευρά, όπου τότε υπήρχαν μεγάλες εκτάσεις με αμπέλια και για τον λόγο αυτό η όλη περιοχή ονομάζετο «Αμπελότοπος» ή «Αμπελάκια». Στην περιοχή αυτή, δύο φορές κατʼ όναρ, υπέδειξε η Αγία Παρασκευή στον Ευστάθιο το σημείο για την ανεύρεση της ιεράς εικόνος της και του παλαιού μανουαλιού. Ο Ευστάθιος επείσθη με τα λεγόμενα της Αγίας και ήτο έτοιμος να ανασκάψει το συγκεκριμένο σημείο που του υπέδειξε, αλλά καθυστερούσε να το πράξει διότι η σύζυγός του ήταν αντίθετη και δεν επείθετο. Αξίζει να σημειωθεί ότι ένας ακόμη λόγος της αντιδράσεως της συζύγου του ήταν και η πενία της οικογένειας, αφού η Αγία Παρασκευή ζητούσε από τον Ευστάθιο, να ανεγείρει μικρό εξωκκλήσιο στο σημείο ανευρέσεως της εικόνος. Επειδή όμως η οικονομική κατάσταση της οικογενείας Μεραχτσάκη δεν ήταν καλή, η σύζυγός του, σκεπτόμενη και το οικονομικό κόστος για την ανέγερση ενός εξωκκλησίου, αντιδρούσε ακόμη περισσότερο. Ο μακαριστός Ευστάθιος, ύστερα και από την δεύτερη εμφάνιση της Αγίας στον ύπνο του ευρίσκετο σε απόγνωση και δίλημμα, αφού τα λεγόμενά του για όσα του είχαν αποκαλυφθεί, δεν εγένοντο πιστευτά. Τότε η σύζυγος του Ευσταθίου είδε στον ύπνο της έναν νεαρό έφιππο άνδρα ο οποίος, τρόπον τινά, την επέπληξε που έφερνε αντιρρήσεις στον σύζυγό της για την ανασκαφή και ανεύρεση της ιεράς εικόνας, καθώς και για την ανέγερση του εξωκκλησίου. Τελικώς επείσθη και πίστευσε η γυναίκα και άνοιξε η οδός για την ανεύρεση της εικόνος. Ο Ευστάθιος την επομένη ημέρα οδηγήθηκε στο σημείο που του υπέδειξε η Αγία Παρασκευή, ανέσκαψε και ανεύρε την ιερά εικόνα, η οποία ήτο τελείως φθαρμένη από το πέρασμα των ετών και την ώρα που η αξίνα έφθασε το μανουάλι το ετρύπησε στην κάτω επιφάνειά του. Τόσο η ιερά εικόνα, όσο και το μανουάλι μέχρι προ ολίγων ετών εσώζοντο στο εξωκκλήσιο, αλλά εκλάπησαν από ιερόσυλους, όπως συνέβη και πριν από ολίγες ημέρες, όταν εκλάπησαν δύο μεγάλης αξίας κανδήλες από το εξωκκλήσι που ήταν δωρεά πιστών προσκυνητών. Σημειωτέον, ότι η ιερά εικόνα και το μανουάλι, κατά την άγραφη προφορική παράδοση, θα πρέπει να ενταφιάσθηκαν στην συγκεκριμένη περιοχή από χριστιανούς κατά την περίοδο της οθωμανοκρατίας. Ο Ευστάθιος, που ήταν άριστος και δεξιοτέχνης κτίστης, αφού ανεύρε την ιερά εικόνα, άρχισε να σκέφτεται την ανέγερση του εξωκκλησίου που είχε ζητήσει η Αγία. Αρχικά επεσκέφθη τον τότε πρόεδρο της κοινότητος Ξυλαγανής για να του ζητήσει οικονομική ενίσχυση ή έστω τα υλικά οικοδομής για την ανέγερση του εξωκκλησίου, αλλά εκείνος απέπεμψε τον ταπεινό Ευστάθιο με ειρωνείες και χλευασμούς. Τότε ο Ευστάθιος αναγκάστηκε, προ του αδιεξόδου και της αδιαφορίας των συγχωριανών του, να αναλάβει όλο το κόστος της ανεγέρσεως του εξωκκλησίου, το οποίο επεράτωσε με την βοήθεια της Αγίας. Κατά την ανασκαφή των θεμελίων από τον Ευστάθιο συνέβησαν και δύο θαυμαστά όντως γεγονότα, τα οποία ήταν η αποστομωτική απάντηση της Αγίας Παρασκευής σʼ όλους εκείνους που καθώς πήγαιναν να καλλιεργήσουν τους αμπελώνες τους, χλεύαζαν με διάφορα λογοπαίγνια τον Ευστάθιο που άνοιγε τα θεμέλια για την ανέγερση του εξωκκλησίου. Ένας λοιπόν κάτοικος της Ξυλαγανής, καθώς πήγαινε με το κάρο του στον αμπελώνα του, πλησίασε τον Ευστάθιο που άνοιγε τα θεμέλια και αφού χλεύασε ως άσκοπη και ανούσια την ενέργειά του να ανεγείρει το εξωκκλήσιο, μπήκε στα μισού μόλις μέτρου θεμέλια και όταν ηθέλησε να βγει δεν μπορούσε να κάνει βήμα, ωσάν να ευρίσκετο σε λάκκο τριών μέτρων. Αμέσως όμως κατενόησε την αιτία αυτού που του συνέβαινε και αφού ζήτησε συγγνώμη από την Αγία Παρασκευή, υπεσχέσθη ότι όταν τελείωνε η ανέγερση του εξωκκλησίου θα προσέφερε ως δωρεά την κατασκευή της πόρτας και των παραθύρων του. Τότε κατάφερε να βγει από τα θεμέλια και να φύγει. Μετά από λίγη ώρα πέρασε με το κάρο του από το σημείο που εργάζετο ο Ευστάθιος και άλλος κάτοικος της Ξυλαγανής, γέρων στην ηλικία, που πήγαινε στο αμπέλι του. Στην ερώτησή του τι κατασκεύαζε ο Ευστάθιος, εκείνος απήντησε: «Την Αγία Παρασκευή». Όταν ο γέρων ήκουσε την απάντησή του, τον εχαρακτήρισε ελαφρόμυαλο και τρελό. Φεύγοντας ο αυθάδης γέρων και σε απόσταση 300 μέτρων, τα ζώα του αφηνίασαν ξαφνικά και άρχισαν να τρέχουν σε σημείο που τον έριξαν από το κάρο και ενώ κρατούσε τα ηνία, τον έσερναν ώσπου έσπασε τα δυο του πόδια. Ο γέρων κατενόησε τι συνέβη και μετανοών εζήτησε συγγνώμη από την Αγία Παρασκευή. Το εξωκκλήσιο κατασκευάσθη εξʼ ολοκλήρου από τον μακαριστό Ευστάθιο και γύρω – γύρω εφυτεύθησαν και διάφορα δένδρα, αλλά νερό δεν υπήρχε στο σημείο εκείνο για να αναπτυχθούν. Τότε η Αγία Παρασκευή ενεφανίσθη και πάλι στον ύπνο του και του υπέδειξε το σημείο, πλησίον του εξωκκλησίου, όπου ευρίσκετο ένα τεράστιο δένδρο (Καραγάτς), το οποίο υπάρχει μέχρι και σήμερα, προκειμένου να ανασκάψει το έδαφος και να βρει πόσιμο ύδωρ, όπως και έγινε. Οι πιστοί, ασθενείς και υγιείς, προσέτρεχαν στην πηγή του αγιάσματος, όπως ονόμαζαν το ύδωρ, και ελάμβαναν και έπιναν για θεραπεία των ασθενειών τους και για ευλογία. Πριν ολίγα έτη η πηγή στέρεψε, αλλά ο εγγονός του μακαριστού Ευσταθίου και υιός του νυν εφημερίου της Ξυλαγανής Δήμου Βαλασίδη, κ. Γεώργιος Βαλασίδης, σε συνεργασία με τον Δήμο Μαρωνείας και με δική του σχετική οικονομική δωρεά κατάφεραν και μετέφεραν με σωλήνες το νερό σε απόσταση 2 χιλιομέτρων μέχρι το εξωκκλήσιο για να ποτίζονται τα φυτά και τα δένδρα, που έχουν μεταμορφώσει τον περιβάλλοντα χώρο σε πραγματική όαση, όπου πολλοί προσκυνητές πηγαίνουν να προσευχηθούν, να ανάψουν το κεράκι τους και να κοιμηθούν, όταν το έχουν τάξει στην Αγία Παρασκευή. Τα τελευταία έτη το μικρό εξωκκλήσιο ευπρεπίσθη εσωτερικά και εξωτερικά με δωρεές του Γεωργίου Βαλασίδη και πολλών κυριών εκ Κομοτηνής, οι οποίες κάθε χρονιά στην πανήγυρη της Αγίας Παρασκευής ετοιμάζουν διάφορα εδέσματα και τα προσφέρουν στους προσκυνητές. Φίλοι αναγνώστες, εφέτος σας καλούμε να έλθετε στην Αγία Παρασκευή της Ξυλαγανής για να ζήσετε στην εικόνα και μόνο του μικρού εξωκκλησίου το θαύμα που βίωσε ο μακαριστός και ταπεινός εκείνος συνάνθρωπός μας, ο Ευστάθιος Μεραχστάκης, που είχε την ιδιαίτερη ευλογία από την Αγία να ανεύρει την ιερά εικόνα της και να ανεγείρει το μικρό προς τιμήν της εξωκκλήσιο.