Ένα άλλο φαινόμενο είναι οι λεγόμενες «Περίεργες Λάμψεις». Αυτές οι Λάμψεις είναι μια πολύ παράξενη, αλλά και πολύ κοινή ιστορία. Και υπόψη, ότι το φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο στη Πεντέλη, αν και δεν έχουμε καταφέρει να ανακαλύψουμε στʼ αλήθεια αν πρόκειται για παρόμοιες εκδηλώσεις του ίδιου φαινομένου ή για διαφορετικά φαινόμενα που έχουν παρόμοια εκδήλωση. Αλλά, ας δούμε πρώτα το βασικό σκηνικό, ξεκινώντας από την καρδιά της Αθήνας. Το γραφείο μου, εδώ και πάνω από δεκαπέντε χρόνια, βρίσκεται στον τελευταίο όροφο μια πολυκατοικίας σʼ ένα ψηλό σημείο του Παγκρατίου. Με δεδομένο ότι ολόκληρη η πλατιά πλευρά του διαμερίσματος που βλέπει προς την Αθήνα είναι όλη τζαμαρία, χωρίς τοίχο, έχω απέναντί μου ένα εκτεταμένο πανόραμα της πόλης, από το Φάληρο ως τη Πάρνηθα και από τη Πάρνηθα ως τη Πεντέλη. Δε θα μπορούσα να πως πότε άρχισα να προσέχω τις περίεργες λάμψεις, γιατί η Αθήνα είναι γεμάτη κάθε λογής φυσικές λάμψεις, αλλά σίγουρα κάποια στιγμή άρχισα νʼ αναρωτιέμαι αν μερικές απʼ αυτές δεν ήταν και τόσο κοινά φαινόμενα. Ίσως η έντασή τους να ήταν το πρώτο που πρόσεξα, ή η συχνότητά τους ή και τα δύο μαζί, δε θυμάμαι. Κατʼ αρχάς η ένταση : Αν έχουμε στοιχειώδης γνώσεις οπτικής και φωτογραφίας – και εγώ έχω πείρα ετών σʼ αυτό το χώρο – θα ξέραμε ότι για το φως ισχύει ο κανόνας του αντιστρόφου τετραγώνου της απόστασης. Με απλά λόγια, αν μια λάμπα ρίχνει ένα δεδομένο φως στο 1 μέτρο, αν θες να φωτίσεις με την ίδια ένταση στα 2 μέτρα θα χρειαστούν 4 λάμπες, στα 4 μέτρα θα χρειαστούν 16 λάμπες, στα 8 μέτρα 64 λάμπες, στα 16 μέτρα 256 λάμπες, στα 32 μέτρα 1024 λάμπες… κ.ο.κ. Κάθε φορά που διπλασιάζεται η απόσταση, χρειάζεται τετραπλάσιο φως από το προηγούμενο για να έχεις το ίδιο αποτέλεσμα. Είναι φανερό εδώ πόσο απότομα πρέπει νʼ αυξάνεται η ένταση του φωτός όταν θέλεις η ίδια ποσότητα να φτάσει σε κάποια απόσταση. Γιʼ αυτό και ένα μικρό ερασιτεχνικό φλας αρκεί για τα λίγα μέτρα, αλλά και εγώ δεν ξέρω πόσα αμέτρητα ίδια φλας θα χρειάζονταν για να φωτογραφίσουν σωστά την Ακρόπολη από το Λυκαβηττό τη νύχτα, όπως βλέπω να κάνουν διαρκώς πολλοί επισκέπτες! Και κάτι ακόμη : αν και το ανθρώπινο μάτι διαθέτει την αναγκαία ευαισθησία, και άνετα μπορούμε να δούμε ένα διπλασιασμό του φωτισμού, στην καθημερινή πράξη με δυσκολία το προσέχουμε. Για να μην μακρηγορούμε άλλο με τα τεχνικά, εκείνο που βγαίνει από τα παραπάνω είναι ότι μπορώ από φωτογραφική πείρα να διακρίνω τις διαφορές του φωτός, τουλάχιστον σε πολύ χοντρικές γραμμές. Ε, λοιπόν μερικές από τις λάμψεις που έβλεπα ήταν κάμποσες εκατοντάδες ή και χιλιάδες φορές πιο δυνατές από τον ισχυρότερο προβολέα που έχω δει ποτέ στην Αθήνα! Αν, μάλιστα λάβουμε υπόψη ότι, το Καλλιμάρμαρο Στάδιο είναι ακριβώς μπροστά και λίγες εκατοντάδες μέτρα από μένα, έχω δει αμέτρητους προβολείς , ένας επιπλέον λόγος για να μπορώ να κάνω τη σχετική σύγκριση. Οι ιδιαίτερες λάμψεις που αναφέρω, έχουν συχνά τη μορφή αντεστραμμένης πυραμίδας μεγάλου εύρους – όχι της λεπτής δέσμης των προβολέων – και εκδηλώνονται σε ποικίλες αποστάσεις. Εξάλλου, έχουν και ένα άλλο χαρακτηριστικό. Από πείρα, πάλι, μπορώ να διακρίνω χοντρικά τις χρωματικές/θερμοκρασιακές διαφορές (kelvin) ανάμεσα σε λάμψεις από ηλεκτρικές εκκενώσεις όπως είναι τα φλας, οι ηλεκτροκολλήσεις, οι αστραπές κλπ. Οι Λάμψεις στις οποίες αναφέρομαι είναι σαφώς του δεύτερου είδους. Όταν μάλιστα τυχαίνει να εκδηλώνονται σε στιγμές που είναι αναμμένοι και κάποιοι προβολείς, τότε και ο πλέον άσχετος μπορεί να προσέξει το εκτυφλωτικό γαλαζωπό/βιολετί φως τους σε αντιδιαστολή με το χλομό και ασθενικό κίτρινο/κοκκινωπό φως των προβολέων. Και εννοείται ότι από την καταγραφή μας αποκλείαμε κάθε λάμψη που θα μπορούσε να έχει οποιαδήποτε φυσική εξήγηση, όπως αστραπές (κοινές ή διάχυτες), ηλεκτρικές εκκενώσεις από τρόλεϊ ή ηλεκτροκολλήσεις, αναφλέξεις μαγνησίου, και όλα τα σχετικά. Απλώς, αν υπήρχε οποιαδήποτε τέτοια πιθανότητα ή αμφιβολία, «σβήναμε τη λάμψη από το κατάλογο», αγνοώντας τη. Έτσι, μόνον οι αληθινά ανεξήγητες έμπαιναν στη κατηγορία των Παράξενων Λάμψεων. Η συχνότητα αυτών των Λάμψεων τώρα… Δε μιλάμε για κανένα σπάνιο φαινόμενο κάθε άλλο. Κάθε βράδυ, μέσα σε λίγες ώρες μπορείς να δεις δεκάδες από δαύτες, ίσως εκατοντάδες σε μία νύχτα! Η διάρκεια τους, εξάλλου, δεν είναι τόσο στιγμιαία όσο ένα φλας, αλλά κρατά μάλλον για ένα υπολογίσιμο κλάσμα δευτερολέπτου, ίσως μερικά εκατοστά ή και δέκατα, σε σύγκριση με τα χιλιοστά δευτερολέπτου ενός κοινού φλας. Αλλά, πέρα από την ένταση, τη συχνότητα και τη διάρκεια, υπάρχουν και κάποια πολύ πιο παράξενα χαρακτηριστικά στις Λάμψεις αυτές… Ένα από αυτά είναι η περιοχή όπου συμβαίνουν ή η οπτική γωνία στην οποία γίνονται αντιληπτές. Με δεδομένο ότι έχω μια ανοικτή οπτική γωνία 180 μοιρών, οι Λάμψεις δεν καλύπτουν παραπάνω από το πολύ 30 μοίρες αυτής της γωνίας : 15 μοίρες αριστερά από τον κάθετο οπτικό άξονα και 15 μοίρες δεξιά. Δηλαδή, αν είναι στραμμένος προς τη κάθετο, με 90 μοίρες θέας αριστερά και 90 μοίρες δεξιά, θα βλέπεις τις Λάμψεις περίπου από τις 15 μοίρες αριστερά ως και 15 μοίρες δεξιά, αλλά αν είσαι στραμμένος, κοιτάζοντας σε γωνία εκτός αυτών των 30 μοιρών, τότε οι Λάμψεις παύουν να γίνονται άμεσα αντιληπτές. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, η μόνη οπτική γωνία που επιτρέπει τη θέαση να είναι πολύ πιο στενή από αυτές των 30 μοιρών. Αν και το εύρος αυτό είναι ήδη μικρό, και πάλι έχω την έντονη αίσθηση ότι για να τις δει ο παρατηρητής θα πρέπει να κοιτάζει ακριβώς η περίπου μπροστά, στον κάθετο οπτικό άξονα, και να βασίζεται στην περιφερειακή όραση για να τις «πιάσει» στις 15 μοίρες δεξιά ή αριστερά του. Ωστόσο, ακόμη και όταν οι ίδιες οι Λάμψεις δεν είναι ορατές λόγω γωνίας, μπορείς να διακρίνεις άνετα τις έντονες αντανακλάσεις στους τοίχους γύρω σου. Κάποιες φορές μάλιστα, είναι τόσο ισχυρό το φως τους, που κάνουν διπλή αντανάκλαση : από τη τζαμαρία μπροστά, πάνω στον πίσω τοίχο, και από τον πίσω τοίχο, πάνω στην εσωτερική κορνίζα του δωματίου μπροστά! Το ανεξήγητο φαινόμενο που κάνει τις Περίεργες Λάμψεις ορατές από συγκεκριμένη γωνία το ανακαλύψαμε εντελώς τυχαία, ως εξής : Συχνά είμαστε κάμποσα άτομα στο δωμάτιο, και όταν κάποιος ή κάποιοι έβλεπαν μια ιδιαίτερα εντυπωσιακή Λάμψη τη σχολίαζαν, οπότε κάποτε αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε ότι μόνο όσοι κοίταζαν προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση την έβλεπαν ενώ οι άλλοι έπιαναν μόνο τις αντανακλάσεις της. Αυτό είναι εντελώς ανεξήγητο. Δεν ήταν εύκολο να εξακριβώσουμε ότι όντως αυτό συνέβαινε – θα έπρεπε να καθόμαστε κοιτάζοντας σταθερά σε διαφορετικά σημεία επί ώρες – έτσι κάναμε κάτι άλλο : Ζητήσαμε απʼ όλους της ομάδας ή της παρέας που διέθεταν κάποια ευρύτερη θέα να αρχίσουν να προσέχουν για τυχόν Λάμψεις από τα όποια άλλα σημεία της Αθήνας έμεναν. Δεν κατέγραψαν παρά ελάχιστες Περίεργες Λάμψεις, και αυτές αβέβαιες ως προς τον χαρακτήρα τους. Αλλά η ιστορία αυτή δεν σταματά ούτε εδώ, γιατί οι Περίεργες Λάμψεις έχουν μερικά ακόμα πιο αινιγματικά χαρακτηριστικά. Επειδή στη συνήθη γωνία όπου εμφανίζονται μπορούσαμε να διακρίνουμε το πάνω μέρος της φωτεινής επιγραφής του Ξενοδοχείου της Μεγάλης Βρετανίας στη Πλατεία Συντάγματος, είχαμε ένα σαφές σημείο αναφοράς και απόστασης. Έτσι, μπορώ να πω με απόλυτη σιγουριά, ότι μερικές από τις Λάμψεις ήταν από πολύ πέρα από την Πλατεία Συντάγματος, και μερικές άλλες ήταν πολύ πιο κοντινές. Μερικές φορές οι Λάμψεις ξεκινούσαν με τη φωτεινή πηγή τους στο έδαφος, εκτινασσόμενες προς τον ουρανό, και είναι αυτές που συνήθως σχηματίζουν τεράστιες τριγωνικές δέσμες 45 μοιρών. Άλλες πάλι, ξεκινούν από κάποια σημεία στον ουρανό, οπότε και μοιάζουν σαν στιγμιαίες εκτυφλωτικές φλασιές ή μικρές ατομικές εκρήξεις ανάμεσα στα αστέρια. Οι πιο περίεργες όμως, γίνονται αντιληπτές με τη πηγή τους σε ύψος ελαχίστων μέτρων, ανάμεσα στα κτίρια. Η πλέον κοντινή που έχω δει ήταν σε απόσταση γύρω στα 50 μέτρα, στο αντικρινό κτίριο, και σε ώρα με ψιλοβρόχι. Είχαν προηγηθεί κάμποσες Λάμψεις, όποτε σάρωνα με ευρυγώνια κιάλια 7x50 τη συγκεκριμένη περιοχή των30 μοιρών, όταν πέτυχα μια Λάμψη ακριβώς στη πηγή της, και τη πηγή που άστραφτε : ήταν σε κάποιο σημείο πάνω στο γυμνό τοίχο του μηχανοστασίου στη ταράτσα της αντικρινής πολυκατοικίας. Ήταν μια τυπική Περίεργη Λάμψη, ασυνήθιστα μικρού μεγέθους και εντελώς αθόρυβη όπως όλες. Αν και στο γυμνό μάτι θα φαινόταν σημειακή, με τα κιάλια πρόλαβα να διακρίνω μία ακαθόριστου σχήματος κέντρο κάποιων διαστάσεων. Έχω δει και άλλες, στα λίγες εκατοντάδες μέτρα, αλλά εκτός από μία εντυπωσιακή περίπτωση, ποτέ δεν στάθηκε δυνατό να πω με σιγουριά αν είχε διαστάσεις και σχήμα η κεντρική πηγή τους ή αν ήταν σημειακή. Η μόνη εξαίρεση ήταν, πράγματι, παράξενη. Συνέβη ακριβώς στη περιοχή της Πλατείας Συντάγματος, σε ύψος 10 με 15 μέτρα το πολύ από το έδαφος, γιατί μπορούσα να δω πιο ψηλά τη φωτεινή πινακίδα της Μεγάλης Βρετανίας, Θα έπρεπε να ήταν ακριβώς πάνω από το χώρο του Άγνωστου Στρατιώτη. Αυτή η Περίεργη Λάμψη είχε όντως διαστάσεις, και τι διαστάσεις! Ήταν σαν ένα τεράστιο ωοειδές με κάπως αμοιβαδοειδές σχήμα πλάτους 10 έως 20 μέτρων στη μεγαλύτερη διάμετρο του. Έμοιαζε σαν μια λιμνούλα από εξαιρετικά εκτυφλωτικό υδράργυρο, και κάπως ρευστή στο περίγραμμα σαν τον τελευταίο. Μπορούσα να δω μόνο το πάνω αριστερό ένα τρίτο ή ένα τέταρτο του συνολικού σχήματος – το υπόλοιπο καλυπτόταν από τα ενδιάμεσα κτίρια – γιʼ αυτό και διατηρώ κάποιες μικρές αμφιβολίες, ως προς τις ακριβές διαστάσεις και το σχήμα της. Κανονικά, ένα τέτοιο πράγμα θα έπρεπε να έχει χιλιάδες μάρτυρες, και θα είχε φανεί σχεδόν σαν μια αληθινή ατομική έκρηξη στους εκατοντάδες θαμώνες της πλατείας. Προφανώς δεν το είδε κανείς! Αυτό, για μένα, αποτελούσε άλλη μία ένδειξη, ή και απόδειξη, ότι οι Περίεργες Λάμψεις μόνο από ορισμένη γωνία μπορούσαν να γίνουν αντιληπτές. Επειδή, ίσως μερικοί θα έχετε ήδη αναρωτηθεί γιʼ αυτό, είχαμε ήδη ρωτήσει ένα μέλος της ομάδας – που ήταν επαγγελματίας φωτογράφος και οπερατέρ – αν ήταν δυνατόν να καταγραφούν οι λάμψεις με επαγγελματική τηλεοπτική κάμερα, μιας και η φωτογραφική μηχανή δεν είχε τέτοια δυνατότητα (σε ενσταντανέ (μικρά κλάσματα δευτερολέπτου), το φως δεν αρκούσε για να καταγραφεί, και σε πόζα (με διαρκώς ανοιχτό το διάφραγμα) τα φώτα της πόλης θα κατέστρεφαν τη λήψη). Μας το απέκλεισε, για μερικούς από τους λόγους που εξήγησα ήδη, αλλά και για κάμποσους άλλους ακόμα πιο τεχνικούς. Μόνο αν γνωρίζαμε με αρκετή ακρίβεια τη στιγμή της Λάμψης θα μπορούσαμε να την καταγράψουμε, και δεν τη γνωρίζαμε. Έτσι… καιρός να δούμε τώρα και τι σχέση έχουν οι Περίεργες Λάμψεις με τη Πεντέλη. Το πρώτο που θα πρέπει να σημειώσω εδώ είναι ότι ένα από τα πολλά που διερευνήσαμε ήταν αν οι Περίεργες Λάμψεις της Αθήνας φαίνονται από τη Πεντέλη. Η θέα της νυχτερινής πρωτεύουσας είναι πολύ πιο πανοραμική από ψηλά στο βουνό, και λογικά οι διακρινόμενες Λάμψεις θα έπρεπε να είναι πολύ πιο πολυάριθμες. Δεν συμβαίνει τίποτα τέτοιο, ίσως ακριβώς λόγω της αλλαγής της οπτικής γωνίας που προανέφερα. Πράγματι, από τη Πεντέλη, είτε δε διακρίνουμε καθόλου Περίεργες Λάμψεις στην Αθήνα είτε αυτές που διακρίναμε ήταν τόσο λιγοστές και αμφίβολες που τελικά εγκαταλείψαμε την όλη προσπάθεια. Όμως, μπορεί οι Περίεργες Λάμψεις της; Αθήνας να μη διακρίνονταν από τη Πεντέλη, αλλά η ίδια η Πεντέλη έβριθε από της δικές της Περίεργες Λάμψεις! Υπήρχαν, όμως, κάποιες διαφορές, αν και το φαινόμενο δεν έχει μελετηθεί αρκετά για να ήμαστε σίγουροι ότι οι διαφορές αυτές είναι ουσιαστικές και δεν οφείλονται απλώς στις διαφορετικές συνθήκες παρατήρησης. Με αυτή την επιφύλαξη υπόψη, θα έλεγα ότι οι Περίεργες Λάμψεις της Πεντέλης είναι πιο μικρές σε φωτεινή ένταση, παρουσιάζουν πιο έντονη κυματικότητα ή περιοδικότητα εξάρσεων και υφέσεων στις εμφανίσεις τους – κάτι που μάλλον συνέβαινε και σʼ εκείνες της Αθήνας, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό – όμως στις εξάρσεις τους είναι εξαιρετικά πιο συχνές. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ένα βράδυ, πριν λίγα χρόνια και πριν καεί όλη αυτή η περιοχή, που πηγαίναμε προς τη Σπηλιά, με τα δύο αυτοκίνητα της παρέας να τρέχουν μέσα σʼ έναν αληθινό καταιγισμό Λάμψεων, σαν να μας βομβάρδιζαν ανελέητα και εγώ δεν ξέρω πόσα αεροπλάνα! Δεκάδες και εκατοντάδες Περίεργες Λάμψεις άστραφταν ολόγυρα. άλλες στο έδαφος, άλλες σε κάποιο ύψος ανάμεσα στα δέντρα. άλλες στις κορυφές των δέντρων ή και λίγες δεκάδες μέτρα πιο ψηλά. Ήταν σχεδόν ένα συνεχές φως, τόσο συχνά έλαμπαν! Και το έκαναν εντελώς σιωπηλά και αθόρυβα. Οι αποστάσεις τους από μας ποίκιλλαν από λίγες δεκάδες μέχρι και μερικές εκατοντάδες μέτρα, ήταν πάρα πολλές για να μπορούμε να ξεχωρίσουμε αν το φαινόμενο συνέβαινε και πιο μακριά. Και δεν σταματούσαμε να το ελέγξουμε! Τώρα, εκ των υστέρων, μπορώ να καταλάβω ότι συμπεριφερθήκαμε μάλλον ανώμαλα και εκείνο το βράδυ. Κανονικά θα έπρεπε να σταματήσουμε αμέσως επί τόπου, εκεί στον ανοιχτό χώρο, και να σταθούμε να παρατηρήσουμε την όποια εξέλιξη ή έκταση, καθώς και να δοκιμάσουμε να φωτογραφήσουμε το φαινόμενο, πόσο μάλλον όταν ο ένας της παρέας εκείνο το βράδυ ο Γιάννης Τσάγκας, ήταν ο επαγγελματίας φωτογράφος και οπερατέρ που προανέφερα, με όλα τα σχετικά μαζί του. Εντάξει, μια φωτογραφία ή και ένα βίντεο δεν θα ήταν επιστημονική απόδειξη ούτε και κανένα τεκμήριο, αλλά τουλάχιστον θα ήταν ένα ωραίο ενθύμιο για μας. Δεν το κάναμε! Δεν είμαι σίγουρος γιατί, ίσως να ήταν κάποιος ασυνείδητος φόβος, δεν ξέρω. Θυμάμαι ότι απλώς χαμογελάσαμε αμήχανα μεταξύ μας, είπαμε το παραδοσιακό «Ωραία, αλλά τι μπορούμε να κάνουμε;», κορνάραμε στους άλλους να χαζέψουν το φαινόμενο και εκείνοι… και συνεχίσαμε κανονικά, με τις Λάμψεις να μας συνοδεύσουν ατέλειωτες μέχρι που μπήκαμε στη σπηλιά λίγα λεπτά αργότερα. Τώρα, είναι γεγονός οι Λάμψεις αυτές είναι ένα κοινό φαινόμενο στη περιοχή, αλλά συνήθως ήταν σποραδικό, και ποτέ δεν το είχαμε ξαναδεί σʼ αυτή τη συχνότητα και πληθώρα όσο εκείνο το βράδυ. Πέρα από το όποιο ενδεχόμενο ασυνείδητο φόβο, είχαμε γίνει και λίγο μπλαζέ στο φαινόμενο, συν το γεγονός ότι, πράγματι, ελάχιστα μπορεί να κάνει κάποιος σʼ αυτές τις περιπτώσεις χωρίς να διαθέτει τεχνικά μέσα όπως εμείς.