Καθώς ό Θουκυδίδης, στα πλαίσια των επιχειρήσεων τοΰ Πελοποννησιακού

πολέμου, περιγράφει τήν άφιξη τού 'Αθηναίου στρατηγού

Δημοσθένη στή Λοκρίδα, μνημονεύει ιδιαίτερα το εδώ ιερό τοΰ Νεμείου

Διός, όπου στρατοπέδευσε ό Δημοσθένης καί εν φ 'Ησίοδος ό ποιητής

λέγεται υπό των ταύτη άποθανεϊν, χρησθεν αύτω εν Νεμέα τούτο παθεΐν.

Μολονότι στο σημείο αυτό ό Θουκυδίδης είναι πολύ επιγραμματικός,

μπορούμε, νομίζω, νά διακρίνουμε το εΐδος τοΰ χρησμού, το περιεχόμενο,

τήν έ'κβαση καί τον παραλήπτη του. Πρόκειται λοιπόν για έ'να

χρησμό προφητικό, όχι συμβουλευτικό, πού απευθυνόταν στον ποιητή

Ησίοδο καί με τρόπο υπερφυσικό τοΰ προέλεγε ότι θα πεθάνει στή

Νεμέα, ένώ ô ποιητής πέθανε στο ιερό τοΰ Νεμείου Διός τής Λοκρίδας.

Με τα στοιχεία αυτά εύλογα ίσως σχηματίζουμε τήν εντύπωση ότι ό

χρησμός δεν εκπληρώθηκε, καί προς αυτή τήν κατεύθυνση φαίνεται νά

μας οδηγεί ή πληροφορίασχόλιο

«χρησθεν αύτω...» (=άν καί τοΰ χρησματοδοτήθηκε...)

τοΰ Θουκυδίδη. 'Ωστόσο, στον Αγώνα Όμηρου καί

'Ησιόδου βρίσκουμε πολύ περισσότερα στοιχεία. Εκεί, έκτος άπό τήν

πληροφορία ότι ό χρησμός εΐναι τοΰ μαντείου των Δελφών, σώζεται καί

ολόκληρο το κείμενο του σε δακτυλικό έξάμετρο, πού ήταν το κύριο

μέτρο των δελφικών χρησμών:

'Όλβιος ούτος άνήρ δς έμον δόμον άμφιπολεύει,

'Ησίοδος Μούσησι τετιμένος άθανάτησιν

τοΰ δ' ήτοι κλέος εσται δσην τ' έπικίδναται ηώς.

άλλα Διός πεφύλαξο Νεμείου κάλλιμον άλσος'

κεΐθι δέ τοι θανάτοιο τέλος πεπρωμένον εστίν.

Όπως προκύπτει άπο το παραπάνω κείμενο του χρησμού, ό Ησίοδος

έπρεπε να φυλάγεται άπο το άλσος του Νεμείου Διός· καί πράγματι

ό ποιητής, μετά το χρησμό, απέφευγε το άλσος τοΰ Νεμείου Διός στην

Πελοπόννησο, σκοτώθηκε όμως στο άλσος του Νεμείου Διός στη Λοκρίδα

άπο δύο νεαρούς, πού υποπτεύθηκαν ότι ό Ησίοδος είχε σχέσεις

με την αδελφή τους13. Εκείνο πού οδήγησε τον ποιητή στην αυταπάτη

καί συνετέλεσε ώστε να εκπληρωθεί τελικά ό χρησμός, έ'στω κάπως

απροσδόκητα, ήταν ή ομωνυμία, στοιχείο της χρησμικής γλώσσας πού

είχε χρησιμοποιηθεί καί σε άλλους χρησμούς. Ό σ ο για τον Θουκυδίδη,

θά μπορούσαμε ϊσως να υποθέσουμε ή ότι δεν είχε υπόψη του τα

παραπάνω στοιχεία καί επομένως δίκαια πίστευε —αν πίστευε— ότι ό

χρησμός δεν πραγματοποιήθηκε ή να δεχτούμε ότι τα ήξερε, οπότε θά

έπρεπε μέσα στο ελλειπτικό του κείμενο να αναζητήσουμε όχι ϊσως τή

διαφορά «Νεμέα Λοκρίς

» άλλα μάλλον τή συμφωνία «Νεμέα Νέμειος

Ζευς»15 καί επομένως, την πραγματοποίηση του χρησμού. Φυσικά δεν

μπορεί ν' αποκλειστεί κι ενα τρίτο ενδεχόμενο, να γνώριζε δηλαδή τα

πάντα γύρω άπο τον χρησμό ô Θουκυδίδης άλλα νά μήν τον ικανοποιούσε

ό τρόπος εκπλήρωσης του. Φοβούμαι όμως πώς κανένα άπο τά

παραπάνω ενδεχόμενα δεν είναι δυνατόν νά τεκμηριωθεί απόλυτα, ώστε

νά προβληθεί πειστικά.