Του Γιώργου Λεκάκη

Όλες οι αναφορές στην Ιθάκη, στους αρχαίους συγγραφείς, είναι σε ομηρικά πλαίσια.

Οι ανασκαφές της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής / BSA στο νησί, που συνοψίζονται στο παρακάτω άρθρο, έδειξαν τη σημασία των ιερών στον Αετό και το Πόλι, καθ’ όλην την κλασσική εποχή, όπως υποδεικνύεται από τα ευρεθέντα αντικείμενα, αφιερωμένα από πολλά μέρη του ελληνικού κόσμου!!!

Οι τρίποδες που βρέθηκαν στο υποθαλάσσιο Σπήλαιο της Ιθάκης.
Μεταξύ αυτών, οι δώδεκα τρίποδες-λέβητες, που βρέθηκαν στο Σπήλαιο στο Πόλι, που δεν μπορούν να διαχωριστούν από τους τρίποδες των Φαιάκων, που δόθηκαν απ’ αυτούς στον Οδυσσέα.

Στο άρθρο προτείνεται ότι οι αφιερώσεις προηγήθηκαν και ενέπνευσαν εκείνο το μέρος της Οδύσσειας και ότι η σημασία του Οδυσσέα στα ομηρικά ποιήματα αντανακλά την σημασία των λατρειών σε αυτά τα ιερά.

Στο άρθρο εξετάζονται προβλήματα μετάδοσης, με συζήτηση για την νησιωτική γεωγραφία του Ομήρου και τις προ-αποικιακές διαδρομές προς την Δύση.

ΠΗΓΗ: H. Waterhouse «From Ithaca to the Odyssey», Cambridge University Press,  27.9.2013. Annual of the British School at Athens , Volume 91 , November 1996, σελ. 301 – 317. DOI: https://doi.org/10.1017/S0068245400016518. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 30.9.2013.

………………………………………………….

ΣΧΟΛΙΟ Γ. ΛΕΚΑΚΗ:

Όταν υπάρχουν ευρήματα, που επιβεβαιώνουν τις μυθολογικές αναφορές, θα πρέπει αυτές να φεύγουν από τις σελίδες της Μυθολογίας (διότι πολλοί αγνοούν τι σημαίνει ελληνικά η λέξη «μύθος»), και να μπαίνουν αυτόματα στις σελίδες της Ιστορίας… Αλλά μέχρι αυτό το άλμα νοός, απέχουμε πολύ ακόμη…

Κατά την γνώμη μου, θα πρέπει οι Ιθακήσιοι να αντικαθιστούσαν κάθε τόσο τους 12 μυθικούς τρίποδες – που τους θύμιζαν τους Φαίακες – ευεργέτες του βασιλιά τους Οδυσσέα, κατά την «οδύσσεια» επιστροφής του στο νησί.

Το Σπήλαιο ευρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Ιθάκης, στον κόλπο της Πόλης (τοπικά το Πόλι – που δείχνει και την αξία που του προσέδιδαν οι παλαιότεροι Θιακοί.  Το ανακάλυψε ο Θιακός Δημήτριος Λοΐζος, το 1868 – και πήρε το όνομά του (Σπήλαιο Λοΐζου). Οι σημαντικοί αρχαιολογικοί θησαυροί του Σπηλαίου ήταν πολλοί: Αρχαιοελληνική ταφή, με κτερίσματα μαχαίρι, ξίφος και νομίσματα. Τότε στην Ιθάκη διενεργούσε ανασκαφές ο διάσημος Ερρίκος Σλήμαν. Αναγνώρισε την αξία των ευρημάτων και «ερεύνησε» το σπήλαιο. Κάποια από τα ευρήματά του εκτίθενται στην Αρχαιολογική Συλλογή Βορείου Ιθάκης, στον Σταυρό. Ως γνωστόν, η Ιθάκη, παρά το διεθνώς γνωστό όνομά της ΔΕΝ έχει ένα μεγάλο και αξιοπρεπές Αρχαιολογικό Μουσείο, αντάξιο του ονόματός της!!! Ανάμεσά τους, οι προαναφερθέντες χάλκινοι τρίποδες, με χρήση για σπονδές στους θεούς, αλλά και ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα της αρχαιολογικής έρευνας στην Ιθάκη, ένα θραύσμα με την επιγραφή «ΕΥΧΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙ», που ΚΑΙ αυτό αποδεικνύει και επιβεβαιώνει πως ο ομηρικός ήρως ήταν υπαρκτό πρόσωπο, που λατρευόταν ακόμη στο νησί, είχε ισχύ ηρωοθεού, και το οποίο νησί ταυτίζεται και μέσω αυτού με την ομηρική Ιθάκη

Το Σπήλαιο του Λοΐζου σήμερα δεν είναι επισκέψιμο. Ευρίσκεται δυτικά του κόλπου του Πόλι, (υπάρχει σχετική πληροφοριακή πινακίδα) αλλά κατεστράφη από σεισμό και σήμερα παραμένει υποθαλάσσιο…

ΠΗΓΗ: Γ. Λεκάκης «Η ομηρική Ιθάκη».